Benzodiazepines (เบนโซไดอะซีปีน)

ยา Benzodiazepines (เบนโซไดอะซีปีน) เป็นกลุ่มยาที่ทำงานในระบบประสาทส่วนกลาง นำไปใช้รักษาได้หลายอาการ เช่น อาการนอนไม่หลับ ภาวะลมชัก หรือคลายความวิตกกังวล ซึ่งอาจพบได้ในผู้ป่วยโรคไบโพลาร์ ยา Benzodiazepines มักถูกนำมาใช้เพียงช่วงเวลาสั้น ๆ ตามความจำเป็นในการบรรเทาอาการ เพราะเป็นยาที่มีอัตราเสี่ยงต่อการเสพติดและการดื้อยาสูง

เกี่ยวกับ Benzodiazepines

กลุ่มยา	เบนโซไดอะซีปีน
ประเภทยา	ยาตามใบสั่งแพทย์
สรรพคุณ	เป็นยานอนหลับ คลายความวิตกกังวล ยาคลายกล้ามเนื้อ ช่วยหยุดเหล้าและรักษาโรคแพนิค
กลุ่มผู้ป่วย	ผู้ใหญ่และเด็ก
รูปแบบของยา	ยารับประทานชนิดแคปซูลและเม็ด ยาฉีด

คำเตือนการใช้ยา Benzodiazepines

• ควรแจ้งให้แพทย์ทราบถึงประวัติทางการแพทย์ของตนก่อนใช้ยา
• ไม่แนะนำสำหรับผู้ที่ตั้งครรภ์หรือมีแนวโน้มจะตั้งครรภ์
• หากต้องให้นมบุตร ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยา
• ระหว่างใช้ยา ต้องจำกัดการบริโภคแอลกอฮอล์
• ยา Benzodiazepines ไม่เหมาะกับผู้ที่เป็นโรคตับหรือโรคไต
• ผู้สูงอายุมักไวต่อผลข้างเคียงของตัวยา ควรใช้ยาอย่างระมัดระวัง
• การสูบบุหรี่อาจทำให้ประสิทธิภาพของยาลดลงได้
• ระหว่างใช้ยา ไม่ควรกินผลไม้จำพวกส้ม หรือดื่มน้ำผลไม้จำพวกส้ม นอกจากแพทย์จะแนะนำ
• ควรแจ้งให้แพทย์ทราบถึงยาที่ใช้อยู่ เพราะยา Benzodiazepines อาจทำปฏิกิริยากับยาบางชนิด เช่น ไซเมทิดีน (Cimetidine) ไดซัลฟิแรม (Disulfiram) ยานอนหลับ ยาระงับปวดหรือยาสำหรับภาวะซึมเศร้า เป็นต้น

ปริมาณการใช้ยา Benzodiazepines
ยา Benzodiazepines มีหลายชนิด ปริมาณการใช้จึงแตกต่างกันออกไป ขึ้นอยู่กับตัวผู้ป่วย ประวัติการใช้ยาระงับประสาท และวัตถุประสงค์ในการใช้รักษา รวมถึงโรคประจำตัวของผู้ป่วย ควรปรึกษาแพทย์และอ่านฉลากยาอย่างละเอียดก่อนใช้ทุกครั้ง

ตัวอย่างปริมาณการใช้ยา Benzodiazepines

• คลายความวิตกกังวล
  • ผู้ใหญ่
    ยารับประทานปริมาณ 2-10 มิลลิกรัม วันละ 2-4 ครั้ง
    ยาฉีดเข้ากล้ามเนื้อหรือหลอดเลือดดำปริมาณ 2-5 มิลลิกรัม ฉีดซ้ำทุก ๆ 3-4 ชั่วโมงเมื่อจำเป็น (วิตกกังวลระดับปานกลาง)
    ยาฉีดเข้ากล้ามเนื้อหรือหลอดเลือดดำปริมาณ 5-10 มิลลิกรัม ฉีดซ้ำทุก ๆ 3-4 ชั่วโมงเมื่อจำเป็น (วิตกกังวลระดับรุนแรง)
  • ผู้สูงอายุ
    ยารับประทาน 2-2.5 มิลลิกรัม วันละ 1-2 ครั้ง
    ยาฉีดเข้ากล้ามเนื้อหรือหลอดเลือดดำปริมาณ 2-5 มิลลิกรัม ฉีดซ้ำทุก ๆ 3-4 ชั่วโมงเมื่อจำเป็น
  • เด็กอายุ 6 เดือนขึ้นไป
    ยารับประทาน 1-2.5 มิลลิกรัม วันละ 3-4 ครั้ง
• กล้ามเนื้อกระตุก
  • ผู้ใหญ่
    ยารับประทานปริมาณ 2-10 มิลลิกรัม วันละ 2-4 ครั้ง
    ยาฉีดเข้ากล้ามเนื้อหรือหลอดเลือดดำปริมาณ 5-10 มิลลิกรัม ฉีดซ้ำทุก ๆ 3-4 ชั่วโมงเมื่อจำเป็น
  • ผู้สูงอายุ
    ยารับประทาน 2-2.5 มิลลิกรัม วันละ 1-2 ครั้ง
    ยาฉีดเข้ากล้ามเนื้อหรือหลอดเลือดดำปริมาณ 2-5 มิลลิกรัม ฉีดซ้ำทุก ๆ 3-4 ชั่วโมงเมื่อจำเป็น
  • เด็กอายุ 6 เดือนขึ้นไป
    ยารับประทาน 1-2.5 มิลลิกรัม วันละ 3-4 ครั้ง
• โรคลมชัก
  • ผู้ใหญ่
    ยารับประทานปริมาณ 2-10 มิลลิกรัม วันละ 2-4 ครั้ง
    ยาเหน็บทางก้นปริมาณ 0.2 มิลลิกรัมต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม
  • ผู้สูงอายุ
    ยารับประทาน 2-2.5 มิลลิกรัม วันละ 1-2 ครั้ง
    ยาเหน็บทางก้นปริมาณ 0.2 มิลลิกรัมต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม
  • เด็ก
    ยารับประทาน 1-2.5 มิลลิกรัม วันละ 3-4 ครั้ง (อายุ 6 เดือนขึ้นไป)
    ยาเหน็บทางก้นปริมาณ 0.5 มิลลิกรัมต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม (อายุ 2-5 ปี)
    ยาเหน็บทางก้นปริมาณ 0.3 มิลลิกรัมต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม (อายุ 6-11 ปี)
    ยาเหน็บทางก้นปริมาณ 0.2 มิลลิกรัมต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม (อายุ 12 ปีขึ้นไป)
• ยาไดอะซีแพม (Diazepam)
• ยาโคลนาซีแพม (Clonazepam)
  • โรคแพนิค
    • ผู้ใหญ่
      ยารับประทานปริมาณ 0.25 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง (สูงสุดไม่เกิน 4 มิลลิกรัมต่อวัน)
  • โรคลมชัก
    • ผู้ใหญ่
      ยารับประทานปริมาณ 1.5 มิลลิกรัม แบ่งให้เป็น 3 ครั้งใน 1 วัน หากยังไม่สามารถควบคุมอาการได้ อาจต้องเพิ่มปริมาณเป็น 0.5-1 มิลลิกรัมทุก ๆ 3 วัน (สูงสุดไม่เกิน 20 มิลลิกรัมต่อวัน)
    • เด็ก
      ยารับประทานปริมาณ 0.01-0.05 มิลลิกรัมต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม แบ่งให้ 2-3 ครั้งใน 1 วัน (อายุไม่เกิน 10 ปี หรือน้ำหนักตัวไม่เกิน 30 กิโลกรัม สำหรับเด็กที่อายุเกิน 10 ปี และน้ำหนักตัวเกิน 30 กิโลกรัม ให้ใช้ปริมาณยาเท่าผู้ใหญ่)
• ยาลอราซีแพม (Lorazepam)
  • คลายความวิตกกังวล
    • ผู้ใหญ่
      ยารับประทานปริมาณ 2-3 มิลลิกรัม แบ่งให้เป็น 2-3 ครั้งต่อวัน
      ยาฉีดเข้าหลอดเลือดดำปริมาณทั้งหมด 2 มิลลิกรัม หรือ 0.044 มิลลิกรัมต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม ขึ้นอยู่กับว่าแบบไหนปริมาณน้อยกว่ากัน
    • ผู้สูงอายุ
      ยารับประทานปริมาณ 1-2 มิลลิกรัม โดยแบ่งปริมาณการให้ยาให้มากกว่า 1 ครั้งต่อวัน
    • เด็กอายุ 12 ปีขึ้นไป
      ยารับประทานปริมาณ 2-3 มิลลิกรัม แบ่งให้เป็น 2-3 ครั้งต่อวัน
  • นอนไม่หลับ
    • ผู้ใหญ่
      ยารับประทานปริมาณ 2-4 มิลลิกรัม ใช้ก่อนนอน
    • เด็กอายุ 12 ปีขึ้นไป
      ยารับประทานปริมาณ 2-4 มิลลิกรัม ใช้ก่อนนอน

การใช้ยา Benzodiazepines

• ควรใช้ยาตามที่ฉลากระบุหรือแพทย์สั่งอย่างเคร่งครัด ห้ามเพิ่มปริมาณการใช้หรือใช้บ่อย กว่าที่กำหนด
• การกินยาไม่ตรงตามปริมาณที่กำหนดหรือกินผิดเวลาอาจทำให้ประสิทธิภาพของตัวยาลดลง
• ให้กินยาพร้อมอาหารหรือนมหากปรากฏอาการท้องเสีย
• ควรกินยาก่อนเข้านอน 30-60 นาที หากใช้เพื่อรักษาอาการนอนไม่หลับ
• หากแพทย์ยังไม่อนุญาต ห้ามหยุดใช้ยาโดยเด็ดขาด
• หากลืมกินยา ควรรีบกินยาทันทีที่นึกขึ้นได้ แต่หากใกล้จะถึงเวลากินยาครั้งต่อไปแล้ว ให้ข้ามยาที่ลืมกินนั้นไป โดยห้ามเพิ่มปริมาณยาในครั้งต่อไปเด็ดขาด
• ควรเก็บยาไว้ในอุณหภูมิห้อง หรือประมาณ 15-30 องศาเซลเซียส ไม่ควรเก็บในที่ที่มีความร้อนและชื้น และไม่ควรสัมผัสแสงโดยตรง
• หากใช้ยาเกินขนาดอาจปรากฏอาการ เช่น ง่วงซึม สับสนหรือหมดสติ ควรรีบไปพบแพทย์โดยทันที

ผลข้างเคียงจากการใช้ยา Benzodiazepines

หากใช้ยาเกินขนาดผลข้างเคียงของยา Benzodiazepines อาจค่อนข้างรุนแรง จึงทำให้ยาชนิดนี้ถูกนำไปใช้เป็นยาสลบเพื่อใช้ล่วงละเมิดทางเพศ หรือหากใช้ยาเกินขนาดบ่อยครั้ง อาจทำให้ผู้ใช้เสพติดยาหรืออาจส่งผลให้เสียชีวิตได้ นอกจากนี้ ยังมีผลข้างเคียงอื่น ๆ ดังนี้

• ง่วงซึม
• ปากแห้ง 
• ปวดศีรษะ ซึมเศร้า
• น้ำหนักขึ้น ท้องผูก
• สับสน เวียนศีรษะ คลื่นไส้
• การมองเห็นเปลี่ยนไป
• มีปัญหากับการหายใจ สั่น
• ทารกแรกเกิดพิการ (ในกรณีที่ใช้ยาระหว่างตั้งครรภ์)