ในปัจจุบัน เราจะเห็นข่าวคราวที่แพทย์และผู้เชี่ยวชาญได้นำยาหลายชนิดมาใช้เป็นตัวเลือกในการรักษาโรคโควิด-19 บ่อย ๆ ซึ่งหนึ่งในนั้นมียา Tocilizumab หรือ โทซิลิซูแมบ ที่คนให้ความสนใจรวมอยู่ด้วย แต่หลายคนอาจรู้ข้อมูลเกี่ยวตัวยา การใช้ยา หรือผลข้างเคียงจากยาเพียงผิวเผินเท่านั้น
ปกติแล้ว ยา Tocilizumab จะใช้รักษาโรคภูมิคุ้มกันทำลายตัวเองชนิดต่าง ๆ อาทิ โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ในผู้ใหญ่ โรคข้ออักเสบในเด็ก หรือโรคหลอดเลือดขมับอักเสบในผู้ใหญ่ โดยตัวยาจัดอยู่ในกลุ่มยาโมโนโคลนอลแอนติบอดี้ (Monoclonal Antibody) ที่ออกฤทธิ์ต่อระบบภูมิคุ้มกันร่างกาย ซึ่งโรคโควิด-19 เองก็ส่งผลกระทบต่อภูมิคุ้มกันเช่นกัน
ทั้งนี้ ยา Tocilizumab ยังไม่ได้รับอนุญาตจากองค์การอาหารและยา (FDA) ประเทศสหรัฐอเมริกาให้ใช้ในการรักษาโรคโควิด-19 โดยทั่วไป แต่ได้รับอนุญาตให้ใช้ในกรณีฉุกเฉิน (Emergency Use Authorization: EUA) เพื่อรักษาโรคโควิด-19 ในผู้ใหญ่และเด็กอายุ 2 ปีขึ้นไปบางรายที่รักษาตัวภายใต้การกำกับดูแลจากแพทย์ในโรงพยาบาลเท่านั้น
ยา Tocilizumab กับโรคโควิด-19
หลายคนไม่ทราบว่า การตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกันร่างกายต่อการติดเชื้อไวรัสก่อโรคโควิด-19 ที่มากเกินไปอาจก่อให้เกิดอาการอักเสบรุนแรงในผู้ป่วยบางราย โดยเป็นผลจากร่างกายหลั่งสารหลายชนิดที่กระตุ้นให้เกิดการอักเสบ เช่น สาร Interferon-γ (IFN-γ) สาร Interleukin-1 (IL-1) และสาร Interleukin-6 (IL-6)
การใช้ยา Tocilizumab ที่มีฤทธิ์ยับยั้งการหลั่งสาร IL-6 จึงมีแนวโน้มว่า อาจช่วยลดการอักเสบ ความรุนแรงของผู้ป่วยติดเชื้อไวรัส รวมไปถึงอัตราการเสียชีวิตของผู้ป่วย ทว่ายังจำเป็นต้องมีการศึกษาให้มากขึ้นในอนาคตเพื่อรับรองผลลัพธ์ดังกล่าว
จากการศึกษาการใช้ยา Tocilizumab ในผู้ป่วยโรคโควิด-19 ที่มีอยู่อย่างจำกัด แพทย์ผู้เชี่ยวชาญได้ให้คำแนะนำและข้อมูลเกี่ยวกับการใช้ยาชนิดนี้ไว้ไม่น้อย ยกตัวอย่างเช่น
ปริมาณการใช้ยา
ในเบื้องต้น ผู้ป่วยจะได้รับการหยดยาทางหลอดเลือดดำภายใต้การดูแลของแพทย์หรือบุคลากรทางการแพทย์อื่น ๆ ปริมาณยาที่ใช้จะอยู่ที่ 4–8 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม หากคำนวณโดยทั่วไปแล้วจะอยู่ที่ประมาณ 400 มิลลิกรัม สูงสุดไม่เกิน 800 มิลลิกรัม วันละ 1–2 ครั้ง และอาจใช้ร่วมกับยาชนิดอื่นตามที่แพทย์เห็นสมควรด้วย
ข้อควรระวังในการใช้ยา
ยา Tocilizumab อาจกระทบและเป็นอันตรายต่อร่างกาย หรือเพิ่มความเสี่ยงของการเกิดโรคได้ จึงอาจไม่เหมาะกับผู้ป่วยที่มีประวัติสุขภาพและการใช้ยาบางประการ เช่น การติดเชื้อแบคทีเรีย วัณโรค การติดเชื้อเอชไอวี ไวรัสตับอักเสบบี หรือเชื้อราที่ควบคุมไม่ได้ โรคเบาหวาน โรคกระเพาะอาหารทะลุ โรคถุงผนังลำไส้อักเสบโรคมะเร็ง โรคตับ การแพ้ยา การตั้งครรภ์ การให้นมบุตร กำลังใช้ยากดภูมิคุ้มกัน เพิ่งฉีดหรือวางแผนว่าจะฉีดวัคซีนชนิดต่าง ๆ เป็นต้น
ผลข้างเคียงจากการใช้ยา
การทดลองบางส่วนเปิดเผยว่า ผู้ป่วยโรคโควิด-19 ที่ใช้ยา Tocilizumab มักมีอาการท้องผูก วิตกกังวล ท้องเสีย นอนไม่หลับ ความดันโลหิตสูง และคลื่นไส้ ยิ่งไปกว่านั้นยังอาจเกิดการติดเชื้อที่รุนแรงซึ่งอาจนำไปสู่การพักรักษาตัวในโรงพยาบาลหรือการเสียชีวิต ค่าเอนไซม์ในตับเพิ่มขึ้นอย่างค่า AST หรือค่า ALT และภาวะภูมิไวเกินอย่างภูมิแพ้รุนแรงเฉียบพลัน (Anaphylaxis)
หากผู้ป่วยโรคโควิด-19 พบความผิดปกติใด ๆ หลังการใช้ยานี้ก็ควรแจ้งให้แพทย์หรือเจ้าหน้าที่ที่ดูแลทราบตั้งแต่เนิ่น ๆ เพื่อจะได้วินิจฉัยอาการและรับการรักษาตามขั้นตอนต่อไป
สุดท้ายนี้ เนื่องจากการใช้ยา Tocilizumab เพื่อรักษาโรคโควิด-19 ต้องผ่านการพิจารณาโดยแพทย์และใช้ในโรงพยาบาลเท่านั้น คนทั่วไปไม่ควรหามารับประทานเองเพราะอาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์ หากมีความกังวลหรืออาการของตัวเองเข่าข่ายโรคโควิด-19 เช่น มีไข้ สั่น ไอ หายใจไม่อิ่ม ลิ้นไม่รับรส หรือจมูกไม่ได้กลิ่น สามารถทำแบบประเมินความเสี่ยง เข้ารับการตรวจหาเชื้อไวรัสโควิด-19 ตามจุดบริการของภาครัฐหรือภาคเอกชน หรือติดต่อเจ้าหน้าที่ในพื้นที่เพื่อให้ได้รับการรักษาที่เร็วที่สุด
ข้อมูล ณ วันที่ 27 กรกฎาคม 2564
