Binge-Watch ติดซีรี่ย์จนหยุดไม่ได้ พฤติกรรมที่เป็นภัยต่อสุขภาพ

เมื่อมีเวลาว่างหรือต้องอยู่ในบ้านติดต่อกันเป็นเวลานาน การดูซีรี่ย์ รายการหรือสื่อบันเทิงต่าง ๆ อาจเป็นกิจกรรมโปรดของใครหลายคน เพราะการดูสื่อบันเทิงเหล่านี้สร้างทั้งความสุข ความตื่นเต้น และเสียงหัวเราะ แต่การดูซีรี่ย์หรือรายการต่าง ๆ ติดต่อกันหลายชั่วโมงหรือ Binge-Watch นั้นอาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพได้

Binge-Watch เป็นคำอธิบายถึงพฤติกรรมการดูซีรี่ย์ติดต่อกันโดยไม่ได้พักผ่อน ยิ่งเนื้อเรื่องเริ่มเข้มข้น สนุกหรือตื่นเต้นมากขึ้น ก็อาจทำให้เราต้องการติดตามเนื้อหาจนลืมทำสิ่งต่าง ๆ ในชีวิตประจำวันหรือแม้แต่ลืมใส่ใจผู้คนรอบข้างไปโดยปริยาย ซึ่งพฤติกรรม Binge-Watch ไม่ได้จำกัดเฉพาะการดูซีรี่ย์เพียงอย่างเดียว แต่รวมถึงการดูรายการโทรทัศน์หรือสื่อบันเทิงอื่น ๆ ด้วยเช่นกัน

พฤติกรรมแบบไหนเข้าข่าย Binge-Watch

Binge-Watch เป็นพฤติกรรมการหยุดดูซีรี่ย์หรือสื่อบันเทิงต่าง ๆ ไม่ได้ โดยมักจะดูติดต่อมากกว่า 2–6 ตอนในคราวเดียวโดยไม่หยุดพัก พฤติกรรมลักษณะนี้อาจเป็นผลมาจากการที่สมองปล่อยสารโดปามีนออกมาเมื่อรู้สึกตื่นเต้น สนุกสนานหรือมีความสุขระหว่างการดูซีรี่ย์ ซึ่งคล้ายกับความสุขเมื่อได้รับประทานอาหารที่ชอบ ได้ทำกิจกรรมที่ชื่นชอบหรือการมีเพศสัมพันธ์ ทำให้เรารู้สึกคล้ายได้รับรางวัลจนอาจหลงลืมเวลาและดูติดต่อกันหลายตอนในคราวเดียว

พฤติกรรม Binge-Watch อาจสังเกตได้จากการใช้เวลาดูซีรี่ย์หรือสื่อบันเทิงมากเกินไปจนกระทบต่อการเรียนหรือการทำงาน รู้สึกหงุดหงิดหากไม่ได้ดู มักจะใช้เวลาในการดูนานกว่าที่ตั้งใจไว้ ดูติดต่อกันตลอดทั้งคืนจนกินเวลาการพักผ่อน และมักจะขยับร่างกายน้อยลง อย่างไรก็ตาม พฤติกรรมเหล่านี้อาจนำไปสู่ปัญหาสุขภาพร่างกายในอนาคตได้

ปัญหาสุขภาพที่มาพร้อม Binge-Watch

Binge-Watch อาจก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพมากมายในหลายด้าน

กระทบต่อการนอน

จากการศึกษาบางส่วนพบว่า พฤติกรรม Binge-Watch อาจส่งผลต่อการนอน โดยซีรี่ย์ ภาพยนต์หรือสิ่อต่าง ๆ ที่เปิดดูก่อนนอนและมีเนื้อหาที่น่าตื่นเต้น มีการต่อสู่ เป็นเรื่องราวร้อยเรียงกันหรือเป็นเรื่องที่ต้องใช้จินตนาการ อาจกระตุ้นให้สมองตื่นตัว อีกทั้งการดูเนื้อหาที่โปรดปรานซ้ำ ๆ เพื่อสร้างความผ่อนคลายให้แก่ร่างกายและจิตใจอาจทำให้สมองทำงานตื่นตัวมากกว่าที่คิด

โดยทั่วไปแล้ว การดูสื่อบันเทิงติดต่อกันเป็นระยะเวลานานอาจก่อให้เกิดปัญหาการนอนหลับ เช่น นอนไม่หลับ นอนหลับยาก นอนละเมอ หรือสะดุ้งตื่นตอนเช้าและอาจไม่สามารถนอนต่อได้ ซึ่งอาจทำให้ร่างกายเพลียสะสมจากการนอนไม่พอ (Sleep Debt) ไม่มีสมาธิ รู้สึกอ่อนเพลียในระหว่างวัน มีปัญหาด้านการจดจำและอาจส่งผลต่อการประมวลผลของสมอง ระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายอ่อนแอลง

สุขภาพร่างกายแย่

การนั่งหรือนอนอยู่กับที่ในระหว่างดูซีรี่ย์จะทำให้ร่างกายเคลื่อนไหวหรือออกกำลังน้อยลง ใช้สายตามากเกินไปจนรู้สึกตาแห้งหรือปวด และหลายคนก็อาจชื่นชอบการกินขนมในระหว่างดูซีรี่ย์ด้วยเช่นกัน สิ่งเหล่านี้อาจทำให้ผู้ที่มีพฤติกรรม Binge-Watch เสี่ยงต่อภาวะตามัว น้ำหนักตัวมากกว่าเกณฑ์มาตรฐานหรือโรคอ้วน โรคเบาหวาน โรคหลอดเลือดหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง หรือโรคมะเร็งได้ในอนาคต

ปัญหาด้านจิตใจ

แม้ว่าหลายคนจะใช้สื่อบันเทิงเพื่อการพักผ่อนหย่อนใจ ช่วยให้อารมณ์ดีขึ้น แต่การใช้เวลาดูมากไปหรือให้ความสนใจกับเนื้อหาในจอเพียงอย่างเดียวอาจส่งผลเสียต่อสุขภาพจิตได้เช่นกัน โดยมีการศึกษาพบว่า การดูซีรี่ย์ติดต่อหลายตอนหรือหลายชั่วโมงอาจเพิ่มความเครียด ก่อให้เกิดความรู้สึกโดดเดี่ยว การปลีกตัวออกจากสังคม ซึ่งกระทบต่อความสัมพันธ์ระหว่างผู้ที่มีพฤติกรรม Binge-Watch และผู้คนรอบข้าง

Binge-Watch ป้องกันได้อย่างไร

เราสามารถดูซีรี่ย์ที่ชื่นชอบไปพร้อมกับการป้องกันพฤติกรรม Binge-Watch ได้ด้วยการจำกัดจำนวนตอนของซีรี่ย์ในการดูแต่ละครั้ง กำหนดเวลาเริ่มและหยุดดู หรืออาจเปิดดูซีรี่ย์ร่วมกับสมาชิกในครอบครัวหรือเพื่อน เพื่อยังมีปฏิสัมพันธ์กับคนรอบข้างอยู่บ้าง

นอกจากนี้ ไม่ควรเปิดซีรี่ย์ในระหว่างการกินอาหารหรือเปิดดูก่อนนอน แต่เว้นช่วงเวลาการดูให้ห่างจากระยะเวลาก่อนนอนอย่างเหมาะสมเพื่อให้ร่างกายค่อย ๆ ผ่อนคลายและสามารถพักผ่อนได้อย่างเต็มที่ รวมทั้งควรยืดกล้ามเนื้อเป็นพัก ๆ ด้วยการเดินเล่นภายในบ้านหรือออกกำลังกายเบา ๆ เช่น การเล่นโยคะหรือกระโดดเชือก

แม้หลายคนจะเสพสื่อเพื่อความบันเทิง แต่ก็มีคนจำนวนไม่น้อยใช้สื่อบันเทิงเป็นทางออกของการรับมือกับความเครียด ความวิตกกังวล ซึมเศร้า ปัญหาด้านความสัมพันธ์และการนอนหลับ ซึ่งอาจเป็นสาเหตุที่นำไปสู่พฤติกรรม Binge-Watch อย่างไรก็ตาม การมองเห็นปัญหาที่แท้จริงจะช่วยให้รับมือกับสิ่งที่เกิดขึ้นได้อย่างเหมาะสม ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อสุขภาพกายและใจในระยะยาว