Leucovorin (ลูวโคโวริน)
Leucovorin (ลูวโคโวริน) เป็นกรดโฟลิกรูปแบบหนึ่ง ซึ่งออกฤทธิ์ช่วยสร้างและรักษาเซลล์ที่ปกติ ช่วยป้องกันการเปลี่ยนแปลงของดีเอ็นเอ (DNA) ที่อาจนำไปสู่โรคมะเร็ง ใช้ลดผลข้างเคียงจากการใช้ยาบางชนิดหรือการใช้ยาเกินขนาดโดยไม่ได้ตั้งใจ เช่น ยาเมโธเทรกเสท ยาไพริเมทามีน ยาไตรเมโทพริม เป็นต้น ใช้ร่วมกับการรักษาโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่หรือโรคมะเร็งบางชนิด รวมทั้งรักษาหรือป้องกันโรคความผิดปกติของเซลล์เม็ดเลือดแดง เช่น เกล็ดเลือดต่ำ ภาวะโลหิตจาง และภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำ เป็นต้น หรืออาจใช้รักษาโรคอื่น ๆ ตามดุลยพินิจของแพทย์
ยา Leucovorin มีข้อห้ามใช้และอาจเกิดผลข้างเคียงได้ ดังนั้น การใช้ยาควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์และเภสัชกรเสมอ
เกี่ยวกับยา Leucovorin
| กลุ่มยา | กรดโฟลิก |
| ประเภทยา | ยาตามใบสั่งแพทย์ |
| สรรพคุณ | ช่วยสร้างและรักษาเซลล์ที่ปกติ ลดผลข้างเคียงจากการใช้ยาบางชนิด |
| กลุ่มผู้ป่วย | เด็ก ผู้ใหญ่ |
| รูปแบบของยา | ยาฉีด |
คำเตือนในการใช้ยา Leucovorin
- แจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยานี้ หากมีประวัติแพ้ยาหรือส่วนประกอบของยาชนิดนี้ แพ้อาหาร สารใด ๆ รวมไปถึงยาอื่น ๆ โดยเฉพาะยารักษาอาการชักบางชนิด เช่น ฟีโนบาร์บิทัล และเฟนิโทอิน เป็นต้น
- แจ้งให้แพทย์หรือทันตแพทย์ทราบเกี่ยวยาหรือผลิตภัณฑ์อื่น ๆ ที่กำลังใช้อยู่ ก่อนเข้ารับการผ่าตัดใด ๆ
- ผู้ป่วยโรคโลหิตจางที่มีสาเหตุจากการขาดวิตามินบี 12 ไม่ควรใช้ยานี้
- แจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยา หากป่วยเป็นโรคตับ โรคไต มีปัญหาในการหายใจ และมีภาวะขาดน้ำ
- แจ้งให้แพทย์ทราบเกี่ยวกับยาทุกชนิดที่กำลังใช้อยู่ เพราะมียาหลายชนิดที่อาจมีปฏิกิริยากับยานี้
- ผู้ที่ตั้งครรภ์ วางแผนมีบุตร หรือกำลังให้นมบุตร ควรปรึกษาแพทย์ถึงข้อดีและข้อเสียของยาก่อนใช้ยานี้
ปริมาณการใช้ยา Leucovorin
ปริมาณและระยะเวลาในการใช้ยาขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์ผู้รักษา โดยมีตัวอย่างการใช้ยา ดังนี้
รักษามะเร็งลำไส้ใหญ่
ผู้ใหญ่ ฉีดยาปริมาณ 200 มิลลิกรัม/พื้นที่ผิวกาย 1 ตารางเมตร วันละ 1 ครั้ง เป็นระยะเวลา 5 วัน โดยฉีดเข้าทางหลอดเลือดดำช้า ๆ อย่างน้อย 3 นาที และตามด้วยยาฟลูออโรยูราซิล หรือฉีดยาเข้าทางหลอดเลือดดำ 20 มิลลิกรัม/พื้นที่ผิวกาย 1 ตารางเมตร ตามด้วยยาฟลูออโรยูราซิล วันละ 1 ครั้ง เป็นระยะเวลา 5 วัน
เด็ก ใช้ปริมาณยาเท่ากับผู้ใหญ่
ลดผลข้างเคียงจากการใช้ยา Methotrexate
ผู้ใหญ่ ใช้ยาปริมาณประมาณ 10 มิลลิกรัม/พื้นที่ผิวกาย 1 ตารางเมตร โดยฉีดเข้าทางหลอดเลือดดำหรือฉีดเข้าทางกล้ามเนื้อ 1 ครั้งทุก 6 ชั่วโมงจนครบ 10 ครั้ง โดยเริ่มใช้ยา Leucovorin หลังจากเริ่มใช้ยา Methotrexate ผ่านไป 24 ชั่วโมง
เด็ก ใช้ปริมาณยาเท่ากับผู้ใหญ่
อื่น ๆ หากร่างกายคนไข้มีปัญหาในการขจัดยา Methotrexate ส่วนเกินหรือได้รับยาดังกล่าวมากเกินไป ให้ใช้ยา Leucovorin ปริมาณ 10 มิลลิกรัม/พื้นที่ผิวกาย 1 ตารางเมตร ฉีดเข้าทางหลอดเลือดหรือกล้ามเนื้อทุก 6 ชั่วโมง จนกว่าระดับของยา Methotrexate จะลดลงสู่ระดับที่เหมาะสม
การใช้ยา Leucovorin
- โดยทั่วไปจะใช้ยานี้ในสถานพยาบาล ซึ่งควรใช้ตามคำสั่งแพทย์อย่างเคร่งครัด ไม่ใช้ยาในปริมาณมากกว่า น้อยกว่า หรือติดต่อกันนานกว่าที่แพทย์แนะนำ หากมีข้อสงสัยควรสอบถามแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยาเสมอ
- การใช้ยา Leucovorin เพื่อรักษาภาวะใช้ยาเกินขนาด ควรเริ่มใช้ยาให้เร็วที่สุดเพื่อประสิทธิภาพในการรักษา และควรใช้ยาเวลาเดียวกันทุกวัน
- ระหว่างที่ใช้ยานี้ ผู้ป่วยอาจต้องเข้ารับการตรวจบ่อยครั้ง เพื่อให้แพทย์สามารถระบุระยะเวลาในการใช้ยารักษาได้
- หากสงสัยว่าตนใช้ยาเกินกว่าปริมาณที่กำหนด ควรแจ้งให้แพทย์ทราบทันที แม้ว่าโดยปกติแล้วจะไม่ทำให้เกิดผลข้างเคียงที่เป็นอันตราย แต่การใช้ยา Leucovorin เกินกว่าปริมาณที่กำหนดอาจทำให้ยาอื่น ๆ ลดประสิทธิภาพลงได้
- เก็บยาไว้ที่อุณหภูมิห้อง ให้ห่างจากความชื้น แสงแดด และความร้อน
ผลข้างเคียงจากการใช้ยา Leucovorin
การใช้ยา Leucovorin โดยส่วนใหญ่จะไม่ทำให้เกิดผลข้างเคียง แต่หากพบผลข้างเคียงที่รุนแรงจากการใช้ยาดังต่อไปนี้ ควรหยุดใช้ยาและไปพบแพทย์ทันที
- อาการแพ้ยา เช่น ลมพิษ มีผื่นขึ้น หายใจลำบาก หน้าบวม ริมฝีปากบวม ลิ้นบวม คอบวม เวียนศีรษะรุนแรง เป็นต้น
- มีปัญหาในการกลืน หรือหายใจติดขัด
- คัน
- ท้องเสีย
นอกจากนี้ หากผู้ป่วยพบอาการผิดปกติใด ๆ เพิ่มเติม ควรรีบแจ้งให้แพทย์ทราบด้วยเช่นกัน
