ลำไส้อักเสบ หรือโรคลำไส้ใหญ่อักเสบเป็นแผล เป็นปัญหาสุขภาพเรื้อรังที่อาจส่งผลกระทบทั้งทางร่างกายและจิตใจ นอกจากการรักษาด้วยวิธีทางการแพทย์ เช่น การใช้ยา หรือการผ่าตัด สิ่งที่สำคัญไม่แพ้กันก็คือการดูแลตนเองเพื่อควบคุมไม่ให้อาการของโรคกำเริบ
ผู้ป่วยลำไส้อักเสบควรดูแลตัวเองอย่างไรบ้าง ?
ผู้ป่วยโรคลำไส้อักเสบ ชนิดลำไส้อักเสบเป็นแผลนั้นมีอาการกำเริบได้เสมอหากมีปัจจัยกระตุ้น ดังนั้น ผู้ป่วยควรปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิตในหลาย ๆ ด้านเพื่อลดความเสี่ยง ดังนี้
- ปรับเปลี่ยนการรับประทานอาหาร ควรจดบันทึกรายการอาหารที่รับประทานในแต่ละวันและสังเกตว่าอาหารชนิดใดที่กระตุ้นให้อาการกำเริบ รับประทานอาหารในปริมาณน้อยแต่แบ่งเป็นหลายมื้อต่อวัน ดื่มน้ำให้เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย ลดการรับประทานผลิตภัณฑ์จากนมและไฟเบอร์ หลีกเลี่ยงอาหารมัน อาหารเผ็ด รวมถึงเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์หรือคาเฟอีน นอกจากนี้ แพทย์อาจแนะนำให้ผู้ป่วยบางรายรับประทานอาหารเสริมบางชนิด เช่น แคลเซียม และธาตุเหล็ก เป็นต้น เนื่องจากการอักเสบจะส่งผลให้ลำไส้ดูดซึมสารอาหารได้ไม่ดีพอ
- ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ การออกกำลังกายไม่เพียงช่วยเสริมสร้างสุขภาพ แต่ยังช่วยลดความเครียด อีกทั้งช่วยบรรเทาภาวะซึมเศร้า ที่อาจเกิดจากการต้องเผชิญโรคนี้ โดยเฉพาะผู้ป่วยที่มีความเครียดเป็นหนึ่งในปัจจัยกระตุ้นการอักเสบ แต่ควรปรึกษาแพทย์เพื่อวางแผนการออกกำลังกายให้เหมาะสมกับสภาพความพร้อมของร่างกายด้วย
- ปรับสมดุลของร่างกาย เป็นการลดความเครียดด้วยวิธีทางการแพทย์ โดยจะใช้อุปกรณ์พิเศษช่วยลดแรงตึงที่กล้ามเนื้อของผู้ป่วย รวมทั้งช่วยปรับอัตราการเต้นของหัวใจให้ช้าลง ส่งผลให้รู้สึกผ่อนคลายและรับมือกับความเครียดได้ดีขึ้น
- ฝึกการหายใจ เป็นอีกวิธีหนึ่งในการลดความเครียด ทำได้หลายวิธี เช่น
- การฝึกหายใจลึก ๆ การหายใจเข้าออกวิธีนี้จะช่วยลดอัตราการเต้นของหัวใจ และระดับความดันโลหิต ทำให้รู้สึกเครียดน้อยลง ควรใช้เวลาฝึกอย่างน้อย 15-20 นาที ทำหลาย ๆ ครั้ง ครั้งละ 2-3 นาที และฝึกอย่างสม่ำเสมอเพื่อผลลัพธ์ในระยะยาว
- การฝึกโยคะและยืดกล้ามเนื้อ เป็นการออกกำลังกายที่ช่วยลดแรงตึงของกล้ามเนื้อและฝึกหายใจไปในตัว ทำให้ลดความเสี่ยงที่อาการจะกำเริบจากความเครียดลงไปได้
-
นอนหลับอย่างเพียงพอ การนอนหลับพักผ่อนวันละ 8 ชั่วโมง เป็นสิ่งที่ผู้ป่วยโรคลำไส้อักเสบไม่ควรละเลย เพราะจะช่วยบรรเทาอาการและเสริมสร้างสุขภาพโดยรวมให้ดีตามไปด้วย
โรคลำไส้อักเสบกับการตั้งครรภ์
ผู้หญิงที่เป็นโรคลำไส้ใหญ่อักเสบชนิดเป็นแผลส่วนใหญ่สามารถตั้งครรภ์ได้โดยไม่มีผลกระทบต่อทารกในครรภ์ แต่ควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญโดยละเอียดหากพบว่าตัวเองตั้งครรภ์ หรือต้องการวางแผนมีบุตร เพราะถ้ามีอาการกำเริบระหว่างตั้งครรภ์ อาจทำให้มีแนวโน้มคลอดก่อนกำหนด หรือทารกมีน้ำหนักน้อยกว่าเกณฑ์ได้ แพทย์จึงมักแนะนำให้ผู้ป่วยควบคุมอาการจนอยู่ในระยะที่ปลอดภัยก่อน
ทั้งนี้ การใช้ยารักษาโรคลำไส้อักเสบบางชนิดในระหว่างการตั้งครรภ์อาจส่งผลให้ทารกมีภาวะพิการแต่กำเนิดได้ แพทย์จะแนะนำให้ใช้ยาที่ปลอดภัยต่อคุณแม่และทารกในครรภ์แทน แต่ต้องมีการเปรียบเทียบประโยชน์และความเสี่ยงของการใช้ยาชนิดนั้น ๆ ในระหว่างตั้งครรภ์เป็นอย่างดีแล้ว
