นอนกัดฟันหรือการกัดฟัน (Bruxism) เป็นความผิดปกติที่ใครหลายคนอาจไม่ทันสังเกตเห็นความผิดปกติของตนเองและไม่ได้มองว่าเป็นเรื่องใหญ่ ในความเป็นจริงแล้ว คนที่นอนกัดฟันอาจเจอปัญหาสุขภาพในช่องปากอย่างฟัน กราม และเหงือกได้มากกว่าที่คิด
คนที่นอนกัดฟันอาจรู้สึกเจ็บกรามและปวดหัวตื้อหลังตื่นนอน ปวดขมับ เสียวฟันเมื่อกินของร้อนหรือเย็น ฟันร้าวหรือแตก ขยับปากได้น้อยลง กรามค้าง ปวดในบริเวณหู ใบหน้าหรือลำคอ บางคนอาจเกิดเสียงดังจากการกัดฟันให้คนนอนข้าง ๆ หรือตัวเองได้ยิน
สาเหตุของอาการนอนกัดฟันยังไม่รู้แน่ชัด โดยอาจเป็นผลมาจากความเครียด ความวิตกกังวล ปัญหาด้านการนอนหลับ โรคประจำตัว การมีฟันเก การใช้ยาบางชนิด การดื่มเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนหรือแอลกอฮอล์ในปริมาณมาก หรือการสูบบุหรี่ มาดูกันว่าวิธีรับมือการนอนกัดฟันได้อย่างเหมาะสมนั้นมีอะไรบ้าง
รับมืออย่างไรหากนอนกัดฟัน
คนที่มีปัญหานอนกัดฟันอาจบรรเทาได้ด้วยวิธีต่าง ๆ ดังนี้
ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม
การบรรเทาอาการนอนกัดฟันในเบื้องต้นเริ่มจากควรรับประทานอาหารที่เหนียวหรือเคี้ยวยากอย่างระมัดระวัง หลีกเลี่ยงการกินอาหารที่แข็ง ไม่ควรดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และไม่ควรสูบบุหรี่ ไม่เคี้ยวหมากฝรั่ง พยายามผ่อนคลายกล้ามเนื้อบนใบหน้า นวดกล้ามเนื้อในบริเวณใบหน้า คอหรือไหล่ และประคบร้อนหรือประคบเย็นเพื่อบรรเทาอาการปวด
คลายเครียด
การคลายความเครียด ความวิตกกังวลหรือภาวะซึมเศร้านั้นสามารถทำได้หลายวิธี ไม่ว่าจะเป็นออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ มองโลกในแง่บวก พูดคุยหรือสร้างปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น จัดสรรเวลาการทำงานและการพักผ่อนอย่างเหมาะสม หลีกเลี่ยงปัจจัยที่ก่อให้เกิดความเครียดเท่าที่จะเป็นไปได้
การบริหารช่องปาก (Mouth Exercises)
การบริหารช่องปากเพื่อคลายกล้ามเนื้อในบริเวณใบหน้าและกรามนั้นมีอยู่หลายวิธี เช่น เอามือแตะไปที่ข้อต่อขากรรไกร จากนั้นค่อย ๆ อ้าปากและค้างไว้เป็นเวลา 5–10 นาทีก่อนจะค่อย ๆ หุบปากลง หรือลองเม้มริมฝีปากโดยไม่ให้ฟันบนและฟันล่างชนกัน ใช้ลิ้นยันเพดานปากโดยไม่ให้ลิ้นชนฟัน
การรักษาทางการแพทย์
ในกรณีที่นอนกัดฟันติดต่อกันเป็นเวลานาน มีอาการปวดกรามหรือปวดหัวบ่อยครั้ง ทันตแพทย์อาจแนะนำให้ใส่เฝือกสบฟัน (Mouth Guard หรือ Occlusal Splint) ในระหว่างการนอนหลับเพื่อป้องกันการกัดฟัน และอาจช่วยให้กรามหรือกล้ามเนื้อที่ใช้เคี้ยวเกิดความผ่อนคลาย นอกจากนี้ แพทย์อาจใช้ยาคลายกล้ามเนื้อหรือยารักษาโรควิตกกังวลเพื่อรักษาเป็นระยะเวลาสั้น ๆ
นอนกัดฟันเป็นอาการที่สามารถบรรเทาได้ หากสังเกตเห็นว่าตนเองหรือผู้ที่อยู่ใกล้ชิดนอนกัดฟันอย่างต่อเนื่อง ควรปรึกษาทันตแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญเพื่อบรรเทาอาการอย่างเหมาะสม เพราะหากปล่อยทิ้งไว้ก็อาจทำให้มีปัญหาด้านการนอนหลับ ปวดกรามหรือใบหน้าอย่างรุนแรง กล้ามเนื้อใบหน้าใหญ่ขึ้น ฟันเสียหาย หรืออาจก่อให้เกิดภาวะความผิดปกติของข้อต่อขากรรไกร (Temporomandibular Joint Disorder) ได้ในภายหลัง
