วิธีที่จะช่วยให้เลิกเหล้าอย่างได้ผลนั้นเริ่มต้นที่ใจ และสามารถทำได้หากมีวิธีการที่ถูกต้อง โดยเฉพาะผู้ที่ติดเหล้าหรือผู้ที่ดื่มหนักเกินไปจนกระทบต่อสุขภาพร่างกายและการใช้ชีวิต ทั้งยังก่อให้เกิดโรคร้ายต่าง ๆ มากมาย และเมื่อดื่มมากจนขาดสติ ก็มีโอกาสที่จะนำไปสู่การก่ออาชญากรรมต่าง ๆ ได้อีกด้วย
ภาวะติดเหล้าเป็นอย่างไร ?
ผู้ที่ติดเหล้า หมายถึง ผู้ที่มีปัญหาในการควบคุมการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ หรือหมกมุ่นอยู่กับเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ มีการดื่มอย่างต่อเนื่อง อาจมีอาการถอนสุรา (Withdrawal Symptoms) เมื่อมีการลดปริมาณการดื่มหรือเลิกดื่ม
ผู้ติดเหล้าเพศชายจะมีปริมาณการดื่มตั้งแต่ประมาณ 5 แก้วหรือกระป๋องหรือมากกว่านั้น ภายใน 2 ชั่วโมง ส่วนเพศหญิงจะมีปริมาณการดื่มอย่างน้อยประมาณ 4 แก้วหรือกระป๋อง ภายใน 2 ชั่วโมง โดยปกติมาตรฐานของแอลกอฮอล์ในเครื่องดื่มจะอยู่ที่ 10 กรัม ซึ่งเทียบเท่ากับ เบียร์ปริมาณ 375 มิลลิลิตร ไวน์ปริมาณ 100 มิลลิลิตร และเหล้า 30 มิลลิลิตร
ติดเหล้า ผลเสียต่อสุขภาพ
ผลเสียของการติดเหล้า หรือการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณมากอย่างต่อเนื่อง มีดังต่อไปนี้
- อาจทำให้เกิดมะเร็ง เช่น มะเร็งเต้านม มะเร็งที่ปาก มะเร็งที่คอ หรือหลอดอาหาร
- อาจทำให้ถึงแก่ชีวิตทันที หากผู้ดื่มเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจ
- โรคกล้ามเนื้อหัวใจเสื่อมจากสุรา (Alcoholic Cardiomyopathy) ซึ่งทำให้หัวใจวายได้
- โรคหลอดเลือดสมอง สมองถูกทำลาย
- ความดันโลหิตสูง
- โรคตับ ตับอ่อนอักเสบ
- เป็นสาเหตุของการฆ่าตัวตาย หรือทำให้เกิดอุบัติเหตุ
- ปัญหาทางสุขภาพอื่น ๆ ที่เกี่ยวกับเด็กในครรภ์
ผู้ที่อยากจะเลิกเหล้าให้สำเร็จ ไม่ควรหยุดดื่มในทันทีหรือลดปริมาณการดื่มลง เพราะอาจเกิดอาการเนื่องจากการขาดสุรา โดยอาการสามารถพบได้ตั้งแต่เล็กน้อย ได้แก่ อาการมือสั่น ใจสั่น เหงื่อแตก อารมณ์หงุดหงิด กระวนกระวาย นอนไม่หลับ คลื่นไส้และอาเจียน จนถึงขั้นรุนแรงมาก คืออาการชัก กระสับกระส่ายรุนแรง สมองสับสน หูแว่ว ประสาทหลอน โดยอาการเหล่านี้มักจะเกิดหลังจากที่หยุดดื่มในไม่กี่ชั่วโมง ผู้ที่ติดเหล้าเป็นเวลานานและต้องการเลิกเหล้า ควรพบแพทย์เพื่อปรึกษาขอคำแนะนำที่ถูกต้องและเหมาะสม
วิธีเลิกเหล้าให้ได้ผล
การรักษาผู้ติดเหล้ามีหลายวิธีแตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับความเหมาะสมและความต้องการของแต่ละคน การรักษาอาจเป็นการพูดคุยสั้น ๆ ให้คำปรึกษาเป็นรายบุคคลหรือเป็นกลุ่ม โปรแกรมสำหรับผู้ป่วยนอก หรือผู้ปวยใน โดยการรักษาเหล่านี้มีจุดประสงค์หลักเพื่อให้ผู้ติดเหล้าได้หยุดดื่มเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตให้ดีขึ้น
การรักษาทางด้านจิตใจ
ผู้ที่ติดเหล้าส่วนใหญ่มีสาเหตุมาจากทางจิตใจ อาจเกิดจากความเครียดหรือมีความทุกข์มาก ขาดที่ยึดเหนี่ยวจิตใจ หรือเกิดเหตุการณ์ที่รุนแรงในชีวิตซึ่งมีผลกระทบต่อสภาพจิตใจ
- การให้คำปรึกษาทางจิตวิทยาหรือการเข้าร่วมกลุ่มบำบัด การให้คำปรึกษาและบำบัดเป็นรายบุคคลและเป็นกลุ่ม จะช่วยให้ผู้เข้ารับการรักษาเข้าใจถึงปัญหาการติดแอลกอฮอล์ของตัวเองมากขึ้น และช่วยให้ได้รับการฟื้นฟูทางด้านจิตใจ เช่น กลุ่มเพื่อนช่วยเพื่อน (กลุ่มเอเอ) เป็นกลุ่มที่ช่วยเหลือกันเองซึ่งเป็นส่วนสำคัญที่ช่วยป้องกันการกลับไปดื่มซ้ำ หรือชมรมจิตอาสาและกลุ่มผู้ติดสุรานิรนาม
- เลิกเหล้าให้ได้ผลต้องเริ่มต้นที่จิตใจ หากมีความพยายามและความตั้งใจจริง จะทำให้สามารถเลิกเหล้าได้ หมั่นฝึกฝนที่จะลดปริมาณการดื่ม หรือหักห้ามใจ เพื่อให้สามารถลดการดื่มได้สำเร็จ
- มีเป้าหมาย ตั้งเป้าหมายว่าจะเลิกเหล้าเพื่ออะไร หรือเพื่อใคร เช่น ตั้งเป้าหมายว่าจะเลิกเหล้าเพื่อลูก และครอบครัว เพื่อสุขภาพที่ดีขึ้น เป็นต้น
- กำลังใจจากคนรอบข้างเป็นสิ่งที่สำคัญ โดยเฉพาะจากคนในครอบครัวและคนที่รัก เพียงเปิดใจบอกบุคคลเหล่านี้ให้ทราบถึงเป้าหมายและความตั้งใจ เพื่อให้ครอบครัวเข้าใจและเป็นกำลังใจในการเลิกเหล้าครั้งนี้
- รู้จักปฏิเสธ สำหรับนักดื่มที่ชอบการเข้าสังคมหรือสังสรรค์ ควรรู้จักการปฏิเสธการเข้าสังคมบ้าง หรือหากต้องเข้าสังคม ควรบอกเป้าหมายในการเลิกเหล้าให้เพื่อนทราบ ซึ่งนับเป็นอีกวิธีที่จะช่วยให้สามารถเข้าสังคมได้เป็นปกติ เพียงแต่ลดปริมาณการดื่มลง
สิ่งสำคัญสำหรับผู้ที่ติดเหล้ามาเป็นเวลายาวนาน และมีความต้องการจะเลิกเหล้าให้สำเร็จ เบื้องต้นควรได้รับคำปรึกษาจากแพทย์ เพื่อป้องกันความเสี่ยงที่จะเกิดผลข้างเคียงที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพได้
การรักษาทางการแพทย์
- ดีทอกซ์และถอนพิษสุรา การรักษาอาจเริ่มต้นจากกระบวนการขับสารพิษ (Detox) และการถอนพิษสุราโดยวิธีทางการแพทษ์ ซึ่งโดยปกติจะใช้เวลาประมาณ 2-7 วัน อาจต้องใช้ยาเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดอาการถอน วิธีการในขั้นนี้จะทำการรักษาในโรงพยาบาลหรือศูนย์บำบัด
- รับประทานยา เป็นยาที่ใช้ป้องกันจากการดื่มสุรา โดยที่ไม่ได้ควบคุมหรือช่วยเรื่องการรักษาพิษจากการดื่มหรือลดความอยากลง แต่หากเมื่อดื่มสุราก็จะทำให้เกิดอาการข้างเคียง เช่น ผิวหนังแดง คลื่นไส้ อาเจียน และปวดหัว หรือเป็นยาชนิดที่จะหยุดความรู้สึกดีที่เกิดขึ้นเมื่อดื่ม ซึ่งจะช่วยป้องกันจากการดื่มในปริมาณมาก ๆ และลดความอยากดื่มลง ตัวอย่างยาที่มีการนำมาใช้ในการรักษา เช่น ยาไดซัลฟิแรม (Disulfiram)
ในรายที่มีปัญหาจากการดื่มแอลกอฮอล์อย่างรุนแรงหรือรายที่มีการกลับมาติดซ้ำ อาจต้องพักรักษาตัวอยู่ที่โรงพยาบาลหรือศูนย์บำบัด โดยอัตราการกลับมาติดซ้ำ (Relapse Rate) ของคนไทยจะอยู่ที่ประมาณ 50-90% ซึ่งโปรแกรมการรักษาของศูนย์บำบัด จะมีทั้งแบบบำบัดรายบุคคลและแบบกลุ่ม กลุ่มที่ให้การสนับสนุน การเรียนรู้เพิ่มเติม หรือกิจกรรมบำบัดที่เกี่ยวกับครอบครัว รวมไปถึงการเรียนรู้ที่จะปฏิเสธการดื่มในสถานการณ์ที่ต้องเข้าสังคม หรือรับมือกับสถานการณ์ที่นำไปสู่การดื่มได้ และการรับมือกับความเครียด ซึ่งสิ่งสำคัญในการบำบัดไม่ใช่เพียงแค่การเลิกดื่มเหล้าให้ได้ แต่เป็นการที่ผู้เข้ารับการรักษาสามารถรับมือกับความเครียดที่ต้องเจอในทุก ๆ วัน โดยปราศจากการดื่มแอลกอฮอล์
ประโยชน์ของการเลิกเหล้า
หากสามารถเลิกเหล้าหรือเลิกดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ได้สำเร็จ จะส่งผลดีต่อร่างกาย ทั้งสุขภาพที่แข็งแรง ลดความเสี่ยงในการเป็นโรคร้ายต่าง ๆ เช่น โรคหัวใจ ตับแข็ง ความดันโลหิตสูง คอเลสเตอรอลสูง พร้อมทั้งช่วยประหยัดเงินในกระเป๋า และยังเหลือเวลาว่างไปทำกิจกรรมอื่น ๆ ที่เป็นประโยชน์ต่อชีวิตได้มากมาย เช่น การออกกำลังกาย หรือใช้เวลากับคนในครอบครัวได้อย่างเต็มที่
ความสุขที่ได้จากการดื่มแอลกอฮอล์เป็นความสุขเพียงชั่วคราว ถ้าเทียบกับผลร้ายที่ตามมาแล้ว ไม่คุ้มเลยที่จะดื่ม เลิกเหล้าให้ได้ตั้งแต่วันนี้ ปัจจัยสำคัญอยู่ที่จิตใจของเราทั้งการหยุดดื่มด้วยตัวเองและการบำบัดรักษา สามารถรับข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่สายด่วน โทร. 1413 ศูนย์ปรึกษาปัญหาสุรา
