ที่ตรวจครรภ์ ให้คำตอบชัวร์หรือไม่

การตรวจด้วยที่ตรวจครรภ์หรือชุดทดสอบการตั้งครรภ์ด้วยปัสสาวะ (Pregnancy Test) มักเป็นตัวเลือกแรกในการตรวจการตั้งครรภ์ด้วยตนเองเบื้องต้นเมื่อมีอาการที่คล้ายคลึงกับคนท้อง เช่น ประจำเดือนขาด อาเจียน เวียนหัว เนื่องจากความสะดวกในการใช้งานและหาซื้อได้ง่าย อีกทั้งยังมีหลายแบบให้เลือกใช้ได้ตามต้องการ

ที่ตรวจครรภ์จะตรวจหาฮอร์โมนจากปัสสาวะที่เรียกว่า ฮอร์โมนฮิวแมน คอริโอนิก โกนาโดโทรพิน (Human Chorionic Gonadotropin: HCG) หรือเรียกสั้น ๆ ว่าฮอร์โมนเอชซีจี ซึ่งสร้างจากรกของตัวอ่อนหลังการปฏิสนธิของไข่กับอสุจิ และฝังตัวที่ผนังมดลูกประมาณ 6 วัน โดยปริมาณฮอร์โมนจะเพิ่มขึ้นเป็น 2 เท่าทุก 2–3 วัน จึงทำให้สามารถตรวจการตั้งครรภ์ในช่วงแรกได้จากน้ำปัสสาวะ

ผลทดสอบจากที่ตรวจครรภ์ดูได้ไม่ยาก

การแปลผลชุดทดสอบจากที่ตรวจครรภ์ดูได้จากช่องบนแท่งตรวจว่าผลตรวจเป็นบวก (Positive) หรือผลลบ (Negative)

หากผลตรวจจากที่ตรวจครรภ์ขึ้น 2 ขีด แปลผลได้ว่า ผลเป็นบวก น่าจะมีการตั้งครรภ์ แต่ไม่เสมอไปในทุกกรณี บางครั้งอาจเป็นผลบวกลวง (False Positive) คือ ผลตรวจขึ้น 2 ขีด แต่ไม่มีการตั้งครรภ์ เนื่องจากน้ำปัสสาวะมีเลือด มีโปรตีนหรือเรียกว่าไข่ขาวในน้ำปัสสาวะ มีการอักเสบ และอาจเกิดจากการรับประทานยาบางชนิด

ผลตรวจจากที่ตรวจครรภ์ขึ้น 1 ขีด แปลผลได้ว่า ผลเป็นลบ ไม่น่าจะมีการตั้งครรภ์ แต่ก็ยังสามารถเป็นผลลบลวง (False Negative) คือ สามารถตั้งครรภ์ได้แม้ตรวจออกมาเป็นลบ โดยอาจมีสาเหตุคล้ายกับผลบวกลวง รวมไปถึงน้ำปัสสาวะที่มีความเจือจาง ชุดทดสอบเสื่อมคุณภาพ หรือแม้แต่ช่วงเวลาการตรวจที่เร็วเกินไป     

อย่างไรก็ตาม ผลการตรวจในบางครั้งอาจพบว่าขึ้นขีดแบบจาง ๆ หรือผลตรวจไม่พบขีดเกิดขึ้น ซึ่งบอกได้ไม่ชัดเจนว่ามีการตั้งครรภ์หรือไม่ จึงควรมีการตรวจซ้ำใหม่อีกครั้งหลังจากนั้นประมาณ 2–3 วันหรือประมาณ 1 สัปดาห์ เนื่องจากมีหลายปัจจัยที่ส่งผลต่อผลตรวจ

ความแม่นยำของที่ตรวจครรภ์

แม้ว่าที่ตรวจครรภ์หลายยี่ห้อมีการยืนยันถึงความแม่นยำที่สูงถึง 98–99% ของผลการตรวจ แต่ยังมีหลายปัจจัยที่ส่งผลให้ผลการตรวจเกิดความคลาดเคลื่อนของที่ตรวจครรภ์ได้ เช่น

ช่วงเวลาในการตรวจเร็วเกินไป 

เนื่องจากปริมาณฮอร์โมนเอชซีจีในปัสสาวะยังสูงไม่มากพอ ที่ตรวจครรภ์จึงไม่สามารถตรวจพบการตั้งครรภ์ และผลการตรวจออกมาเป็นลบ คือ ไม่ตั้งครรภ์ ควรรอเวลาอีกสักพักแล้วทำการตรวจใหม่อีกครั้ง

ค่าความไวในการตรวจของชุดทดสอบการตั้งครรภ์ 

ที่ตรวจครรภ์แต่ละยี่ห้อมีการตรวจหาค่าความไวต่อฮอร์โมนเอชซีจีที่ต่างกัน ยิ่งค่าความไวในการตรวจจับฮอร์โมนมีน้อย จะทำให้ผลอาจเป็นลบได้หรือไม่ตั้งครรภ์ได้

ความเข้มข้นของปัสสาวะ 

เมื่อน้ำปัสสาวะมีความเจือจางเนื่องจากการดื่มน้ำมากเกินไปก่อนการตรวจ อาจส่งผลต่อความเข้มข้นของฮอร์โมนในปัสสาวะได้เช่นกัน จึงอาจทำให้ประสิทธิภาพในการตรวจกับที่ตรวจครรภ์ลดลง

การรับประทานยาบางประเภท 

ยาบางประเภทอาจส่งผลต่อการตรวจได้เช่นกัน ตัวอย่างเช่น ยาขับปัสสาวะ (Diuretics) หรือยาแก้แพ้ (Antihistamines) 

คำแนะนำในการใช้ที่ตรวจครรภ์

วิธีที่ช่วยให้ผลการตรวจคลาดเคลื่อนน้อยที่สุด ได้แก่

• ตรวจสอบวันหมดอายุของที่ตรวจครรภ์ก่อนการใช้งาน หากเลยวันหมดอายุไม่ควรนำมาใช้งาน เนื่องจากสารเคมีในการทดสอบอาจทำให้เกิดความคาดเคลื่อน
• ในกรณีที่ยังไม่ใช้งาน ควรเก็บที่ตรวจครรภ์ในที่อุณหภูมิห้อง หลีกเลี่ยงความชื้นและอุณหภูมิที่ร้อนจัด
• เมื่อแกะที่ตรวจครรภ์ออกจากบรรจุภัณฑ์ ควรใช้งานทันที เพื่อผลการตรวจที่แม่นยำ ป้องกันความผิดพลาดจากการโดนความชื้น
• อ่านวิธีการใช้และคำแนะนำที่แนบมากับที่ตรวจครรภ์อย่างละเอียด
• ควรตรวจกับปัสสาวะแรกในช่วงเช้า เพราะมีความเข้มข้นของฮอร์โมนเอชซีจีที่สูงกว่าช่วงอื่นของวัน

การทดสอบการตั้งครรภ์ด้วยที่ตรวจครรภ์ไม่สามารถรับรองผลได้แม่นยำ แต่เป็นเพียงการทดสอบเบื้องต้นเท่านั้น ไม่ว่าผลจะออกมาเป็นบวกหรือลบ หากไม่แน่ใจควรพบแพทย์เพื่อปรึกษาและทำการตรวจเพิ่มเติม