ถามแพทย์

  • ฉีดวัคซีน

  • คือไปทำสวนแล้วโดนไม้ถากๆขาคะ เป็นรอยทลอก แผลไม่ลึกมาก ควรรับวัคซีนบาดทะยักไหมคะ หากไปฉีดหลังเป็นแผลภายในกี่ชั่วโมงคะ ตอนนี้ผ่านมา 1 วัน กังวลคะ แต่ไม่ทราบว่าแผลเล็กๆ ก็ควรไปฉีดไหม

    สวัสดีค่ะ คุณ วาสนา ใจเที่ยงธรรม,

                          โรคบาดทะยักเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียชนิดหนึ่ง ซึ่งเชื้อนี้พบในพื้นดิน พื้นผิวที่มีฝุ่นต่างๆ รวมทั้งผิวหนังและอุจจาระคน และยังพบได้ในมูลสัตว์ต่างๆเช่น หมู ไก่ หมา แมว วัว ควาย เป็นต้น เชื้อบาดทะยักสามารถเข้าสู่ร่างกายและทำให้เกิดโรคได้หลายทาง ซึ่งรวมถึงบาดแผลสดต่างๆ  เช่น แผลจากตะปู หรือเศษไม้ตำ แผลถูกสัตว์กัด แผลถลอก แผลฉีกขาด แผลถูกไฟไหม้ น้ำร้อนลวก เป็นต้น ดังนั้นการถูกไม้ถากขาจนเป็นแผลถลอกดังกล่าว ควรพิจารณาฉีดวัคซีนป้องกันบาดทะยักค่ะ 

                    โดยหากในสมัยเด็กเคยได้รับวัคซีนครบตามกำหนด (ในเด็กเล็กจะเป็นวัคซีนรวมป้องกัน คอตีบ ไอกรน บาดทะยักและอื่นๆ) เมื่อเกิดบาดแผลขึ้น จะพิจารณาตามนี้ 

                    1. หากแผลที่โดนไม้ถากนั้น เป็นแผลสะอาด แผลไม่ลึก ขนาดแผลไม่ใหญ่ หากได้รับวัคซีนป้องกันบาดทะยัก หรือคอตีบ-บาดทะยัก เข็มสุดท้ายมาไม่เกิน 10 ปี ไม่ต้องฉีดวัคซีนค่ะ แต่หากเกิน 10 ปีแล้ว ควรฉีดวัคซีนค่ะ

                    2. แต่หากเป็นแผลสกปรก คือมีเศษดินปนเปื้อนแผล บาดแผลลึก ปากแผลแคบ หากได้รับวัคซีนป้องกันบาดทะยักเข็มสุดท้ายมาเกิน 5 ปีแล้ว ต้องฉีดวัคซีนค่ะ 

                      แต่หากในสมัยเด็ก ได้รับวัคซีนไม่ครบตามกำหนด ควรฉีดวัคซีนป้องกันบาดทะยัก  หรือคอตีบ-บาดทะยัก 1 เข็มในครั้งนี้ และฉีดอีก 2 เข็ม ในอีก  1 เดือนและ 6 เดือนถัดไปค่ะ 

                         นอกจากนี้แผลดังกล่าวยังมีโอกาสติดเชื้อแบคทีเรียอื่นๆ ได้อีก จึงควรดูแลทำความสะอาดแผลด้วยค่ะ โดยหากแผลมีขนาดเล็กและสะอาด ให้ล้างทำความสะอาดด้วยสบู่หรือยาฆ่าเชื้อในครั้งแรก และทำความสะอาดแผลต่อทุกวันด้วยน้ำเกลือ เช็ดให้แห้ง อาจใส่ยาฆ่าเชื้อ เช่น โพไวโดน-ไอโอดีน (povidone-iodine) และหลีกเลี่ยงการโดนน้ำจนกว่าแผลจะหาย