หลานอายุ 8 ปีแล้ว คืนนึงจะฉี่ 3 ครั้ง แม่ของเด็กก็เป็นจนถึงอายุ 15 ปีค่ะ จะต้องรักษายังไง

สวัสดีค่ะ คุณ Patty Thepooh,

                ปัสสาวะรดที่นอนจะถือเป็นอาการปกติ เมื่อเกิดในวัยทารกแรกเกิดจนถึงอายุ 4 ปี เพราะระบบประสาทและสมองที่ควบคุมการปัสสาวะยังเจริญเติบโตไม่เต็มที่ ปัสสาวะรดที่นอนจะถือเป็นอาการผิดปกติ หากเด็กตั้งแต่อายุ 5 ปีขึ้นไปยังคงมีปัสสาวะตั้งแต่ 2 ครั้งขึ้นไปต่อเดือน หรืออายุ 7 ปีขึ้นไปมีปัสสาวะรดที่นอน 1 ครั้งต่อเดือน  สาเหตุของปัสสาวะรดที่นอนที่ยังคงเกิดในเด็กอายุมากกว่า 5 ปีขึ้นไปดังกล่าว แบ่งเป็น

             1. ปัสสาวะรดที่นอนปฐมภูมิ คือมีปัสสาสะรดที่นอนตั้งแต่เกิดจนต่อเนื่องมาจนถึงอายุ 5 ปีขึ้นไป โดยไม่เคยมีช่วงที่ปัสสาวะปกติเลย เป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยประมาณ 75-85% ซึ่งมีปัจจัยเสี่ยง ได้แก่

                    - พันธุกรรม ในเด็กที่ทั้งพ่อและแม่มีประวัติปัสสาวะรดที่นอนช่วงเป็นเด็ก จะมีโอกาสเกิดประมาณ 77% แต่หากมีพ่อหรือแม่คนใดคนหนึ่งมีประวัติปัสสาวะรดที่นอน จะมีโอกาสเกิดประมาณ 43%  และพบได้ ประมาณ 15% หากไม่มีประวัติของพ่อและแม่ ก็ยังมีโอกาสเกิดได้ประมาณ 15% 

                   - สมองหรือระบบประสาทที่ควบคุมการปัสสาวะเจริญเติบโตช้ากว่าเด็กทั่วไป ซึ่งมักพบร่วมกับการพัฒนาการอื่นๆ ที่ช้ากว่าปกติ เช่น พูดช้า เรียนรู้ช้า

                   - การสร้างฮอร์โมนควบคุมปริมาณน้ำปัสสาวะในช่วงกลางคืนผิดปกติ จึงส่งผลให้ปริมาณน้ำปัสสาวะมีมากกว่าคนทั่วไปในช่วงนอนหลับกลางคืน

                   - กระเพาะปัสสาวะเล็กกว่าคนทั่วไป

                   - อาจมีโรคที่เกี่ยวข้องกับการนอนหลับ ทำให้นอนหลับลึก เมื่อปวดปัสสาวะจึงไม่รู้สึกตัว

             2. ปัสสาวะรดที่นอนทุติยภูมิ คือมีช่วงที่อาการหายไปจนสามารถควบคุมปัสสาวะได้เป็นปกติติดต่อกันอย่างน้อย 6 เดือน แล้วกลับมีอาการซ้ำอีก พบได้ประมาณ 15-25% ซึ่งสาเหตุ ได้แก่

                    - ท้องผูกเรื้อรัง เพราะก้อนอุจจาระจะส่งผลถึงการบีบตัวของกระเพาะปัสสาวะด้วย

                    - โรคของกระเพาะปัสสาวะ เช่น กระเพาะปัสสาวะอักเสบ หรือการทำงานของกล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะผิดปกติ หรือโรคทางประสาทที่ควบคุมการบีบตัวของกระเพาะปัสสาวะ

                    - โรคของต่อมไร้ท่อ ที่ส่งผลให้ลดการสร้างฮอร์โมนควบคุมปริมาณปัสสาวะ ปริมาณปัสสาวะจึงมากกว่าปกติ

                    - โรคเบาหวาน ซึ่งส่งผลต่อประสาทควบคุมกระเพาะปัสสาวะได้

                    - ภาวะขาดไทรอยด์ฮอร์โมน 

                    - โรคลมชัก

                    - ติดเชื้อพยาธิเข็มหมุด ซึ่งพยาธิจะไปกระตุ้นการบีบตัวของทวารหนัก และส่งผลต่อการบีบตัวของกระเพาะปัสสาวะด้วย 

                    - มีปัญหาด้านอารมณ์ จิตใจ เช่น ปัญหาจากโรงเรียน พ่อแม่ทะเลาะกัน 

                  ดังนั้นหากหลานสาวมีอาการปัสสาวะที่นอนมาตลอดตั้งแต่วัยทารก โดยไม่เคยมีช่วงที่เป็นปกติเลย แสดงว่าเป็นปัสสาวะรดที่นอนชนิดปฐมภูมิ ซึ่งหากหลานสาวไม่มีอาการผิดปกติอื่นใด และมีพัฒนาการที่เป็นปกติดี อีกทั้งยังมีประวัติที่คุณแม่ก็มีภาวะนี้ด้วย สาเหตุจึงน่าจะเป็นผลจากพันธุกรรมค่ะ หากเป็นผลจากพนธุกรรม อาการปัสสาวะรดที่นอนจะค่อยๆ น้อยลงได้เองเมื่อเข้าสู่วัยผู้ใหญ่ค่ะ 

                 การปฏิบัติตัวที่จะช่วยลดการปัสสาวะรดที่นอน ได้แก่ การอธิบายให้เด็กและครอบครัวเข้าใจถึงอาการนี้ ไม่วิตกกังวลหรือเครียดกับอาการที่เป็น และไม่ทำให้รู้สึกว่าเป็นเรื่องน่าอาย การให้ให้เด็กดื่มน้ำมากขึ้นในช่วงกลางวัน แต่ลดอาหารและการดื่มน้ำในช่วงเย็น และไม่ดื่มน้ำก่อนนอนอย่างน้อย 2-3 ชั่วโมง และงดเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน เช่น ชา โกโก้ น้ำอัดลม การปลุกเด็กให้ลุกขึ้นปัสสาวะ ก่อนช่วงเวลาที่สังเกตได้ว่าเด็กมักปัสสาวะรดที่นอน จัดสถานที่ให้เด็กลุกเข้าห้องน้ำได้สะดวก เปิดไฟที่ทางเดิน หรือเปิดไฟห้องน้ำในตอนกลางคืน เป็นต้น

                หากยังคงมีปัสสาวะรดที่นอนบ่อยครั้งในแต่ละคืน อาจพบแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุอื่นๆ และพิจาราณาใช้ยารักษาค่ะ