Dimenhydrinate (ไดเมนไฮดริเนต)

Dimenhydrinate (ไดเมนไฮดริเนต)

Dimenhydrinate (ไดเมนไฮดริเนต) หรือยาแก้วิงเวียน เป็นยาใช้สำหรับป้องกันและรักษาอาการคลื่นไส้ อาเจียน วิงเวียนศีรษะ และภาวะป่วยที่เกิดจากการเดินทาง เช่น เมารถ เมาเรือ 

นอกจากนี้ ยา Dimenhydrinate ยังอาจถูกใช้เพื่อรักษาโรคหรือภาวะผิดปกติอื่น ๆ ด้วยเช่นกัน โดยจะขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์ผู้รักษา

Dimenhydrinate

เกี่ยวกับยา Dimenhydrinate

กลุ่มยา ยาต้านฮิสตามีน ยาต้านคลอไลเนอร์จิก
ประเภทยา ยาตามใบสั่งแพทย์ ยาหาซื้อได้เอง
สรรพคุณ ป้องกันและรักษาอาการคลื่นไส้ อาเจียน วิงเวียนศีรษะ
กลุ่มผู้ป่วย เด็กและผู้ใหญ่
การใช้ยาในหญิงตั้งครรภ์และผู้ให้นมบุตร Category B จากการศึกษาในสัตว์ ไม่พบความเสี่ยงในการทำให้เกิดความผิดปกติของตัวอ่อนในครรภ์สัตว์ แต่ไม่มีการศึกษาในมนุษย์หรืออาจพบผลไม่พึงประสงค์ในสัตว์ และยังไม่พบความเสี่ยงในมนุษย์เมื่อใช้ในช่วงสามเดือนแรกของการตั้งครรภ์ รวมทั้งไม่มีหลักฐานทางการศึกษาที่แสดงให้เห็นว่ามีความเสี่ยงเมื่อใช้ในช่วงหลังเดือนที่สามเป็นต้นไป ดังนั้น ผู้ที่กำลังตั้งครรภ์หรืออยู่ในช่วงให้นมบุตรควรแจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยา Dimenhydrinate
รูปแบบของยา ยารับประทาน ยาฉีด และยาเหน็บ

คำเตือนการใช้ยา Dimenhydrinate

เพื่อความปลอดภัยในการใช้ยาแก้วิงเวียน Dimenhydrinate ผู้ที่ใช้ยานี้ควรปฏิบัติตามคำแนะนำดังต่อไปนี้

  • ควรหลีกเลี่ยงการใช้ยา Dimenhydrinate หากอยู่ในกลุ่มผู้ป่วยต่อไปนี้ ได้แก่ ผู้ที่มีประวัติแพ้ยา Dimenhydrinate กำลังใช้ยาโซเดียมออกซิเบต (Sodium Oxybate) หรือมีประวัติใช้ยาต้านเศร้าในกลุ่ม MAO ในช่วง 14 วันที่ผ่านมา เช่น ยาฟีเนลซีน (Phenelzine) เซเลกิลีน (Selegiline) ลีเนโซลิด (Linezolid) ราซากิลีน (Rasagiline) และไอโซคาร์บอกซาซิด (Isocarboxazid)
  • แจ้งให้แพทย์หรือเภสัชกรทราบก่อนใช้ยานี้ หากมีโรคประจำตัวหรือกำลังป่วยเป็นโรคดังต่อไปนี้ ได้แก่ หอบหืด ปอดอุดกั้นเรื้อรัง โรคปอด โรคตับ ถุงลมโป่งพอง ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ โรคกระเพาะ ลำไส้อุดตัน ทางเดินปัสสาวะอุดตัน แผลในกระเพาะอาหาร ต่อมลูกหมากโต ชัก ไทรอยด์ ต้อหิน ความดันในลูกตาสูง โรคหัวใจ หัวใจเต้นผิดจังหวะ เบาหวาน ความดันโลหิตสูง โรคโพรพีเรีย มีปัญหาเกี่ยวกับการอุจจาระ หรือมีอาการหายใจหอบเหนื่อย
  • ผู้ที่กำลังกำลังตั้งครรภ์ อยู่ในช่วงให้นมบุตร หรือกำลังวางแผนตั้งครรภ์ ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยานี้
  • ไม่ควรใช้ยานี้ควบคู่กับยาแก้วิงเวียนอื่น ๆ ที่มีส่วนผสมของยานี้ด้วย หรือยาชนิดที่คล้ายกัน เช่น ยาแก้แพ้ หากไม่แน่ใจให้ปรึกษาแแพทย์หรือเภสัชกรก่อน
  • ไม่ควรใช้ยาแก้วิงเวียนควบคู่กับยาที่ทำให้ง่วงซึมหรือแอลกอฮอล์ เพราะอาจส่งผลให้ความสามารถในการขับขี่หรือการทำกิจกรรมใด ๆ ลดลง และเกิดอันตรายได้
  • ยานี้อาจส่งผลให้มีอาการง่วงซึมหรือมึนงง ดังนั้น ผู้ใช้ยาควรหลีกเลี่ยงการใช้ยาขณะทำงานที่ต้องใช้เครื่องจักรหรือขับรถ รวมถึงกิจกรรมใด ๆ ที่อาจก่อให้เกิดอันตราย และระหว่างใช้ยาควรนั่งหรือยืนขึ้นช้า ๆ รวมถึงให้นั่งหรือนอนลงเมื่อมีอาการเวียนศีรษะ
  • ระหว่างใช้ยา หลีกเลี่ยงการอยู่ท่ามกลางแดด สภาพอากาศร้อน รวมทั้งการออกกำลังกายหรือทำกิจกรรมที่อาจทำให้เกิดภาวะฉุกเฉินจากความร้อนหรือโรคลมแดดตามมา
  • ยาแก้วิงเวียน Dimenhydrinate อาจส่งผลให้เกิดอาการแพ้แสงแดดได้ ดังนั้น ในระหว่างใช้ยานี้ ควรหลีกเลี่ยงการเผชิญแสงแดด หรืออาจป้องกันโดยใช้ครีมกันแดดหรือสวมเสื้อคลุม
  • ผู้สูงอายุและเด็กที่ต้องใช้ยานี้ควรปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด เนื่องจากผู้ป่วยกลุ่มนี้อาจเกิดผลข้างเคียงได้ง่าย
  • เด็กอายุต่ำกว่า 2 ปีไม่ควรใช้ยานี้โดยไม่ได้ปรึกษาแพทย์ก่อน

ปริมาณการใช้ยา Dimenhydrinate

ปริมาณการใช้ยาแก้วิงเวียน Dimenhydrinate จะขึ้นอยู่กับอายุของผู้ป่วย จุดประสงค์ในการรักษา และดุลยพินิจของแพทย์ โดยมีตัวอย่างการใช้ยาดังนี้

เมารถ คลื่นไส้ อาเจียน และบ้านหมุน

การใช้ยาแก้วิงเวียน Dimenhydrinate เพื่อรักษาอาการเมารถ คลื่นไส้ อาเจียน และบ้านหมุนจะมีอยู่หลัก ๆ 3 รูปแบบ ได้แก่ ยารับประทาน ยาฉีด และยาเหน็บ โดยมีตัวอย่างการใช้ยาแต่ละรูปแบบดังต่อไปนี้

ยาฉีด

ตัวอย่างการใช้ยาแก้วิงเวียน Dimenhydrinate ชนิดฉีด เพื่อรักษาอาการเมารถ คลื่นไส้ อาเจียน และบ้านหมุน ได้แก่

ผู้ใหญ่ แพทย์จะค่อย ๆ ฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อหรือหลอดเลือดในปริมาณ 50–100 มิลลิกรัม ทุก 4 ชั่วโมง โดยการฉีดยาแต่ละครั้ง แพทย์จะค่อย ๆ ให้ยาอย่างช้า ๆ เป็นระยะเวลา 2 นาที

เด็ก แพทย์จะฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อในปริมาณ 1.25 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม หรือ 37.5 มิลลิกรัม/พื้นที่ขนาดร่างกาย 1 ตารางเมตร วันละ 4 ครั้ง ไม่เกิน 300 มิลลิกรัม/วัน

ยารับประทาน

ตัวอย่างการใช้ยาแก้วิงเวียน Dimenhydrinate ชนิดรับประทาน เพื่อรักษาอาการเมารถ คลื่นไส้ อาเจียน และบ้านหมุน ได้แก่

ผู้ใหญ่ ให้รับประทานยาในปริมาณ 50–100 มิลลิกรัม ทุก 4–6 ชั่วโมง โดยปริมาณยาสูงสุดใน 1 วันจะไม่เกิน 300–400 มิลลิกรัม แต่ในกรณีที่แพทย์ใช้สำหรับป้องกันอาการเมารถ แพทย์จะให้ผู้ป่วยรับประทานยาก่อนทำกิจกรรมที่อาจส่งผลให้เกิดอาการ 30 นาที–1 ชั่วโมง ทั้งนี้ ในบางกรณี ปริมาณการรับประทานยาอาจแตกต่างกันไปบ้างตามดุลยพินิจของแพทย์ ซึ่งผู้ป่วยควรรับประทานยาตามคำแนะนำของแพทย์ผู้รักษาเป็นหลัก

เด็กที่อายุมากกว่า 12 ปีขึ้นไป ให้รับประทานยาในปริมาณเดียวกับผู้ใหญ่

เด็กอายุ 6–12 ปี ให้รับประทานยาในปริมาณ 25–50 มิลลิกรัม ทุก 6–8 ชั่วโมง โดยปริมาณยาสูงสุดใน 1 วันจะไม่เกิน 150 มิลลิกรัม

เด็กอายุ 2–5 ปี ให้รับประทานยาในปริมาณ 12.5–25 มิลลิกรัม ทุก 6–8 ชั่วโมง โดยปริมาณยาสูงสุดใน 1 วันจะไม่เกิน 75 มิลลิกรัม

ยาเหน็บ

ตัวอย่างการใช้ยาแก้วิงเวียน Dimenhydrinate ชนิดยาเหน็บ เพื่อรักษาอาการเมารถ คลื่นไส้ อาเจียน และบ้านหมุน ได้แก่

ผู้ใหญ่ แพทย์จะให้เหน็บยาในปริมาณ 50–100 มิลลิกรัม ทุก 6–8 ชั่วโมง แต่ในกรณีที่แพทย์ใช้สำหรับป้องกันอาการเมารถ แพทย์จะให้ผู้ป่วยเหน็บยาก่อนทำกิจกรรมที่อาจส่งผลให้เกิดอาการ 30 นาที หรือ 1–2 ชั่วโมง

เด็กอายุ 8–12 ปี แพทย์จะให้เหน็บยาในปริมาณ 50 มิลลิกรัม ทุก 8–12 ชั่วโมง

การใช้ยา Dimenhydrinate

ผู้ที่ใช้ยาแก้วิงเวียน Dimenhydrinate ควรใช้ยาตามคำแนะนำของแพทย์ เภสัชกร หรือฉลากยาอย่างเคร่งครัด เพื่อความปลอดภัยต่อร่างกายและลดความเสี่ยงต่อการเกิดผลข้างเคียงจากยา

สำหรับผู้ที่ใช้ยาชนิดรับประทาน ยารับประทานของยาแก้วิงเวียน Dimenhydrinate อาจมีได้หลายรูปแบบ ไม่ว่าจะเป็นแบบเม็ดหรือแบบแคปซูลที่รับประทานกับน้ำ แบบเคี้ยว ไปจนถึงรูปแบบยาน้ำ โดยในกรณีที่ใช้ยารับประทานยาชนิดเม็ด ผู้ใช้ยาควรดื่มน้ำตามประมาณ 1 แก้ว ส่วนกรณีที่ใช้ยาชนิดเคี้ยว ควรเคี้ยวยาให้ละเอียดก่อนกลืน และกรณีใช้ยาชนิดน้ำ ควรเขย่าขวดยาเพื่อให้ยากระจายทั่วทั้งขวดก่อนรับประทาน

ทั้งนี้ สำหรับยารับประทานชนิดน้ำ ผู้ที่ใช้ยาควรหลีกเลี่ยงการใช้ยา หากพบสิ่งแปลกปลอมในยา หรือพบว่ายามีสีเปลี่ยนไป หรือขวดใส่ยามีรอยแตกรั่ว

หากผู้ที่ต้องการใช้ยานี้เพื่อป้องกันอาการเมารถ ควรรับประทานยาก่อนการทำกิจกรรมหรือออกเดินทางอย่างน้อย 30 นาที

หากลืมรับประทานยา ให้ผู้ใช้ยารีบรับประทานยาทันทีที่นึกได้ แต่หากใกล้ถึงรอบรับประทานยารอบถัดไปแล้ว ให้ผู้ใช้ยาข้ามไปรับประทานยารอบถัดไปได้เลยโดยไม่จำเป็นต้องเพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่า

สำหรับการเก็บรักษายา ให้เก็บยาในที่แห้ง หลีกเลี่ยงแสงแดดและความชื้น และควรเก็บยาให้พ้นมือเด็กเสมอ

ปฏิกิริยาระหว่างยา Dimenhydrinate กับยาอื่น

ก่อนใช้ยา Dimenhydrinate ผู้ป่วยควรแจ้งให้แพทย์ทราบถึงยาที่กำลังใช้อยู่ โดยเฉพาะยาดังต่อไปนี้

ทั้งนี้ กลุ่มยาในข้างต้นเป็นเพียงส่วนหนึ่งเท่านั้น ดังนั้น หากผู้ป่วยกำลังใช้ผลิตภัณฑ์สมุนไพร ผลิตภัณฑ์อาหารเสริมต่าง ๆ และยารักษาโรคหรือภาวะผิดปกติอื่น ๆ อยู่ ผู้ป่วยก็ควรแจ้งให้แพทย์ทราบเช่นกัน

ผลข้างเคียงจากการใช้ยา Dimenhydrinate

การใช้ยาแก้วิงเวียน Dimenhydrinate อาจส่งผลให้ผู้ใช้ยาเกิดผลข้างเคียงบางอย่างได้ โดยผลข้างเคียงที่มักพบได้ เช่น อาการง่วงซึม ปากแห้ง คอแห้ง จมูกแห้ง เวียนศีรษะ ตาพร่า กล้ามเนื้อไม่มีแรง แสบขณะปัสสาวะ เบื่ออาหาร วิตกกังวล และน้ำมูกหรือเสมหะเหนียวข้น ซึ่งผู้ที่ใช้ยาควรไปพบแพทย์ หากเกิดอาการเหล่านี้แล้วพบว่าอาการไม่ดีขึ้นหรือแย่ลง

อย่างไรก็ตาม ผู้ที่ใช้ยาแก้วิงเวียน Dimenhydrinate ควรรีบไปพบแพทย์ทันที หากพบอาการในลักษณะดังต่อไปนี้

  • อาการแพ้ยา เช่น มีผื่นขึ้น เวียนศีรษะรุนแรง หายใจไม่ออก เกิดอาการบวมบริเวณใบหน้า ริมฝีปาก ลำคอ มือ และเท้า
  • รู้สึกสับสน หรือเกิดการเปลี่ยนแปลงทางภาวะอารมณ์อย่างรุนแรง
  • หัวใจเต้นเร็วผิดปกติ
  • ตัวสั่น
  • ปัสสาวะไม่ออก
  • เจ็บหน้าอก
  • หายใจมีเสียงหวีด 
  • มีไข้ หนาวสั่น
  • ชัก
  • เกิดรอยฟกช้ำ หรือมีเลือดออกตามร่างกาย 
  • ดวงตาหรือผิวเปลี่ยนเป็นสีเหลือง