Dimenhydrinate (ไดเมนไฮดริเนต)

Dimenhydrinate (ไดเมนไฮดริเนต) หรือยาแก้วิงเวียน เป็นยาใช้ป้องกันและรักษาอาการคลื่นไส้ อาเจียน และวิงเวียนศีรษะ หรือภาวะป่วยที่อาจเกิดจากการเดินทาง เช่น เมารถ เมาเรือ โดยจะส่งผลต่อการทำงานของสมองและช่วยลดอาการดังกล่าวลง

เกี่ยวกับยา Dimenhydrinate

กลุ่มยา	ยาต้านฮีสตามีน ยาต้านคลอไลเนอร์จิก
ประเภทยา	ยาตามใบสั่งแพทย์ ยาหาซื้อได้เอง
สรรพคุณ	ป้องกันและรักษาอาการคลื่นไส้ อาเจียน วิงเวียนศีรษะ
กลุ่มผู้ป่วย	เด็กและผู้ใหญ่
รูปแบบของยา	ยาเม็ดรับประทาน ยาฉีดเข้าเส้นเลือด ยาฉีดเข้ากล้ามเนื้อ

คำเตือนการใช้ยา Dimenhydrinate

• บุคคลต่อไปนี้ห้ามรับประทานยานี้
  • มีอาการแพ้ยาหรือส่วนประกอบใด ๆ ในยา รวมถึงยาชนิดอื่นที่คล้ายกัน
  • กำลังใช้ยาโซเดียมออกซิเบต
  • เคยใช้ยาต้านซึมเศร้ากลุ่ม MAO ในช่วง 14 วันที่ผ่านมา เช่น ยาฟีเนลซีน (Phenelzine) เซเลกิลีน (Selegiline) ลีเนโซลิด (Linezolid) ราซากิลีน (Rasagiline) และไอโซคาร์บอกซาซิด (Isocarboxazid) เป็นต้น
  • หญิงที่ต้องให้นมบุตร
• ผู้ที่มีโรคประจำตัวหรืออยู่ในภาวะต่อไปนี้ ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยา
  • มีประวัติการแพ้ยา อาหาร หรือสารชนิดใดก็ตาม
  • กำลังใช้ยา สมุนไพร หรืออาหารเสริมใด ๆ เนื่องจากอาจทำปฏิกิริยากับไดเมนไฮดริเนต โดยเฉพาะยาโซเดียมออกซิเบต ยาต้านซึมเศร้ากลุ่ม MAO และยาปฏิชีวนะที่อาจทำให้เกิดปัญหาเกี่ยวกับการได้ยินเสียง เช่น เจนตามัยซิน หรือแวนโคมัยซิน
  • ผู้ป่วยโรคหอบหืด โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง โรคปอด ถุงลมโป่งพอง หายใจหอบเหนื่อย หรือภาวะหยุดหายใจขณะหลับ โรคกระเพาะหรือลำไส้อุดตัน ทางเดินปัสสาวะอุดตัน ปัสสาวะลำบาก แผลในกระเพาะอาหาร ต่อมลูกหมากโต ไทรอยด์ ต้อหิน โรคหัวใจ หัวใจเต้นผิดจังหวะ เบาหวาน ความดันโลหิตสูง หรือโรคโพรพีเรีย
  • หญิงที่กำลังให้นมบุตร หญิงตั้งครรภ์หรือกำลังวางแผนตั้งครรภ์ ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยานี้
• อย่าใช้ยาแก้วิงเวียนควบคู่กับยาอื่น ๆ ที่มีส่วนผสมของไดเมนไฮดริเนต หรือยาชนิดที่คล้ายกัน เช่น  ยาแก้แพ้ หากไม่แน่ใจให้ปรึกษาแแพทย์หรือเภสัชกรที่จ่ายยา
• ยานี้อาจทำให้ง่วงซึมหรือมึนงง ไม่ควรใช้ขณะทำงานที่ต้องใช้เครื่องจักรหรือขับรถ รวมถึงกิจกรรมใด ๆ ที่อาจก่อให้เกิดอันตราย ระหว่างใช้ยาควรนั่งหรือยืนขึ้นช้า ๆ และเมื่อมีอาการเวียนศีรษะให้นั่งหรือนอนลง
• ไม่ควรใช้ยาแก้วิงเวียนควบคู่กับยาที่ทำให้ง่วงซึมหรือแอลกอฮอล์ เพราะอาจส่งผลให้ความสามารถในการขับขี่หรือการทำกิจกรรมใด ๆ ลดลง และเกิดอันตรายได้
• ระหว่างใช้ยา หลีกเลี่ยงการอยู่ท่ามกลางแดด สภาพอากาศร้อน รวมทั้งการออกกำลังกายหรือทำกิจกรรมที่อาจทำให้เกิดภาวะฉุกเฉินจากความร้อนหรือโรคลมแดดตามมา
• ยาแก้วิงเวียนไดเมนไฮดริเนตอาจทำให้แพ้แสงแดด ควรหลีกเลี่ยงการเผชิญแสงแดด อาจป้องกันโดยใช้ครีมกันแดดหรือสวมเสื้อคลุม เมื่อพบว่าตนมีปฏิกิริยาต่อแสงแดด
• ระมัดระวังในการใช้ยากับผู้สูงอายุและเด็ก เนื่องจากจะเกิดผลข้างเคียงได้ง่าย โดยในผู้สูงอายุมักทำให้มีอาการเวียนศีรษะ การกดประสาท ส่วนในเด็กอาจมีอาการกระสับกระส่าย
• ยานี้ไม่แนะนำให้ใช้กับเด็กอายุต่ำกว่า 2 ปีโดยไม่ได้ปรึกษาแพทย์ก่อน เนื่องจากยังไม่มีการยืนยันถึงประสิทธิภาพและความปลอดภัย

ปริมาณการใช้ยา Dimenhydrinate

ผู้ใหญ่

• ยารับประทาน รับประทานครั้งละ 50-100 มิลลิกรัม ทุก 4-6 ชั่วโมง วันละ 3-4 ครั้ง และรับประทานไม่เกิน 400 มิลลิกรัม/วัน (หากใช้ป้องกันอาการเมารถควรรับประทาน 50-100 มิลลิกรัม ก่อนออกเดินทาง 30 นาที และสามารถรับประทานซ้ำทุก 6-8 ชั่วโมง)
• ยาฉีดเข้ากล้ามเนื้อ ใช้ฉีดเข้ากล้ามเนื้อครั้งละ 50 มิลลิกรัม ทุก 4 ชั่วโมง ปริมาณยาแต่ละครั้งที่ฉีดสูงสุดไม่เกิน 100 มิลลิกรัม
• ยาฉีดเข้าเส้นเลือด ใช้ฉีดเข้าเส้นเลือดครั้งละ 50 มิลลิกรัม ทุก 4 ชั่วโมง ปริมาณยาแต่ละครั้งที่ให้สูงสุดไม่เกิน 100 มิลลิกรัม

เด็ก

• ยารับประทาน
  • เด็กอายุ 2-5 ปี รับประทานครั้งละ 12.5-25 มิลลิกรัม ทุก 6-8 ชั่วโมง ไม่เกินวันละ 75 มิลลิกรัม
  • เด็กอายุ 6-11 ปี รับประทานครั้งละ 25-50 มิลลิกรัม ทุก 6-8 ชั่วโมง ไม่เกินวันละ 150 มิลลิกรัม
  • เด็กอายุ 12 ปีขึ้นไป รับประทานครั้งละ 50-100 มิลลิกรัม ทุก 4-6 ชั่วโมง ไม่เกินวันละ 400 มิลลิกรัม
• ยาฉีดเข้ากล้ามเนื้อ ใช้ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ 1.25 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม วันละ 4 ครั้ง ไม่เกิน 300 มิลลิกรัม/วัน

การใช้ยา Dimenhydrinate

• ยานี้ควรใช้อย่างระมัดระวังตามคำแนะนำของแพทย์ และควรอ่านฉลากก่อนใช้ยา
• ยาชนิดรับประทาน ควรรับประทานก่อนการทำกิจกรรมหรือออกเดินทางอย่างน้อย 30 นาที
• เมื่อลืมรับประทานยาให้รีบรับประทานทันที หรือหากใกล้ถึงเวลารับประทานยาครั้งต่อไปแล้วให้ข้ามยามื้อนั้นไป ห้ามเพิ่มปริมาณยาทดแทน
• ยาชนิดฉีด มักฉีดที่โรงพยาบาลหรือคลินิกโดยผู้เชี่ยวชาญ หากฉีดเองที่บ้านควรฉีดตามคำแนะนำอย่างระมัดระวัง
• ไม่ควรใช้ยาหากพบสิ่งแปลกปลอมในยา ยาเปลี่ยนสี หรือขวดใส่ยามีรอยแตกรั่ว
• เก็บยาและเข็มฉีดยาให้พ้นจากมือเด็กและไกลจากสัตว์เลี้ยง อย่านำเข็ม หลอดฉีดยา หรืออุปกรณ์ใด ๆ ที่ใช้ฉีดกลับมาใช้ใหม่ และกำจัดทิ้งอย่างถูกวิธีหลังใช้เสร็จ โดยสามารถสอบถามได้จากเภสัชกร
• ยาแก้วิงเวียนชนิดฉีดจะใช้เมื่อไม่สามารถใช้ยารับประทานได้
• หากอาการไม่ดีขึ้นหรือแย่ลงควรแจ้งให้แพทย์ทราบ

ผลข้างเคียงจากการใช้ยา Dimenhydrinate

ยาแก้วิงเวียนไดเมนไฮดริเนตมีผลข้างเคียงที่พบได้บ่อย คือ ปาก คอ หรือจมูกแห้ง เวียนศีรษะ ตาพล่าเบลอ และมีน้ำมูกหรือเสมหะเหนียวข้น นอกจากนี้ การใช้ยาเกินปริมาณที่กำหนดอาจทำให้เกิดอาการชัก โคม่า หายใจผิดปกติ ง่วงซึม ม่านตาขยาย หน้าแดง กระสับกระส่าย สับสน ประสาทหลอน เสียการทรงตัว ระบบไหลเวียนโลหิตล้มเหลว และนำไปสู่การเสียชีวิตได้
อาการข้างเคียงจากการใช้ยาที่รุนแรงอาจตามมาด้วยอาการแพ้รุนแรง คือ หายใจลำบาก ลิ้น ปาก ริมฝีปาก หรือใบหน้าบวม แน่นหน้าอก หรือมีผื่นหรือลมพิษขึ้น อาการอื่น ๆ ที่อาจเกิดขึ้น ได้แก่ กระตุกเกร็ง เจ็บหน้าอก ปัสสาวะลำบาก ตื่นตัวลดลง กระสับกระส่าย ประสาทหลอน อารมณ์ไม่คงที่ ไข้ หนาวสั่น เจ็บคอ หัวใจเต้นเร็วหรือเต้นผิดปกติ หัวใจเต้นแรง หายใจเสียงดังวี้ด ชัก อาการสั่น ฟกช้ำหรือมีเลือดออก ตาเหลืองหรือผิวหนังเปลี่ยนเป็นสีเหลือง (ดีซ่าน) หากมีอาการเหล่านี้ควรรีบไปพบแพทย์ทันที