Cyproheptadine (ไซโปรเฮปตาดีน)
Cyproheptadine (ไซโปรเฮปตาดีน) เป็นยาที่อยู่ในกลุ่มยาต้านฮีสตามีน (Antihistamine) มีกลไกการออกฤทธิ์ยับยั้งสารฮีสตามีนที่ร่างกายสร้างขึ้นเวลาเกิดอาการแพ้ ถูกนำมาใช้ในการรักษาหรือลดอาการแพ้ เช่น โรคภูมิแพ้ตามฤดูกาล อาหาร เลือดหรือพลาสมา และยังนำมาใช้รักษาลมพิษชนิดไม่รุนแรงหรือไม่ซับซ้อน หรืออาจนำมาใช้รักษาโรคและอาการอื่น ๆ ซึ่งจะขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์ อย่างไรก็ตาม ยา Cyproheptadine มีข้อห้ามใช้และอาจเกิดผลข้างเคียงได้ ดังนั้น การใช้ยาควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์และเภสัชกร
เกี่ยวกับยา Cyproheptadine
| กลุ่มยา | ยาต้านฮีสทามีน (Antihistamine) |
| ประเภทยา | ยาตามใบสั่งแพทย์ ยาซื้อใช้เอง |
| สรรพคุณ | รักษาอาการแพ้ หรือโรคภูมิแพ้ |
| กลุ่มผู้ป่วย | ผู้ใหญ่และเด็ก |
| รูปแบบของยา | ยารับประทานชนิดเม็ด ชนิดแคปซูล และยาน้ำ |
คำเตือนของการใช้ยา Cyproheptadine
- ควรหลีกเลี่ยงใช้ยานี้ หากเคยมีประวัติแพ้ยาหรือส่วนประกอบของยา Cyproheptadine รวมทั้งหากมีประวัติอาการแพ้อื่น ๆ ควรแจ้งให้แพทย์หรือเภสัชกรทราบ
- ก่อนใช้ยานี้ควรแจ้งให้แพทย์หรือเภสัชกรทราบหากกำลังใช้ยาอื่น ๆ ได้แก่ ยาที่สั่งจายโดยแพทย์ ยาที่ซื้อใช้เอง วิตามิน และสมุนไพร เพราะตัวยาอาจมีปฏิกิริยาต่อกันและอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์ได้
- ยานี้อาจทำให้เกิดอาการวิงเวียน ง่วงซึม หรือทำให้มองเห็นไม่ชัดเจน ดังนั้น ผู้ที่ใช้ยานี้ไม่ควรขับรถ ไม่ควรใช้เครื่องจักร หรือทำกิจกรรมที่เสี่ยงอันตราย รวมไปถึงควรหลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ และหากกำลังใช้ยาอื่น ๆ ที่อาจมีผลให้เกิดอาการง่วงซึม ควรแจ้งให้แพทย์ทราบ
- ควรแจ้งให้แพทย์หรือเภสัชกรทราบก่อนใช้ยานี้ หากเป็นผู้ที่มีโรคประจำตัว ได้แก่
- โรคหืด และโรคถุงลมโป่งพอง
- ต้อหิน
- โรคหัวใจ
- โรคความดันโลหิตสูง
- โรคไต
- อาการชัก
- มีแผลหรือมีการอุดตันในกระเพาะอาหารหรือลำไส้
- มีภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานเกิน
- ปัสสาวะลำบาก อาจเนื่องมาจากต่อมลูกหมากโต
- ไม่ควรใช้ยานี้กับเด็กแรกเกิดหรือทารกที่คลอดก่อนกำหนด
- ไม่ควรใช้ยานี้กับผู้สูงอายุและผู้ที่มีสุขภาพไม่แข็งแรง เพราะอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงได้ง่าย เช่น เวียนศีรษะ ง่วงซึม และความดันต่ำ
- หากใช้ยานี้กับเด็กควรใช้อย่างระมัดระวัง เพราะอาจทำให้เด็กมีสภาวะที่ไวต่อการกระตุ้น
- หากใช้ยากับเด็กที่อายุต่ำกว่า 2 ปี ควรระมัดระวังอย่างมาก เพราะยังไม่ได้รับการรับรองถึงประสิทธิภาพและความปลอดภัยในการรักษา
- ผู้ใช้ยานี้ควรหลีกเลี่ยงแสงอาทิตย์ แสงจากหลอดไฟ หรือการทำสีผิวแทน หรืออาจใช้ผลิตภัณฑ์ป้องกันแสงแดดและสวมใส่เสื้อผ้าเพื่อป้องกันแสง เพราะยานี้อาจทำให้ผู้ป่วยไวต่อแสงแดดหรือแสงไฟได้
- ยานี้อาจรบกวนการทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนัง ดังนั้น ผู้ที่จะเข้ารับการทดสอบควรปรึกษาแพทย์ก่อน
- ควรแจ้งให้แพทย์ทราบว่ากำลังใช้ยานี้อยู่ หากกำลังจะเข้ารับการผ่าตัดหรือรักษาด้านทันตกรรมใด ๆ
- ผู้ที่ตั้งครรภ์ วางแผนจะตั้งครรภ์ หรืออยู่ในระหว่างให้นมบุตร ควรแจ้งให้แพทย์หรือเภสัชกรทราบก่อนใช้ยา รวมไปถึงปรึกษาถึงข้อดีและข้อเสีย หรือผลกระทบจากการใช้ยา
- ควรแจ้งให้แพทย์หรือเภสัชกรทราบหากกำลังใช้ยาอื่น ๆ โดยเฉพาะยาต่อไปนี้ เพราะอาจทำปฏิกิริยากับยา Cyproheptadine ได้
- ยารักษาโรคซึมเศร้า (MAOIs) เช่น ยาฟีเนลซีน เพราะอาจเพิ่มโอกาสให้เกิดผลข้างเคียงจากการใช้ยา Cyproheptadine
- กลุ่มยาเอสเอสอาร์ไอ (SSRIs) หรือยาต้านอารมณ์เศร้า เช่น ยาฟลูออกซิทีน (Fluoxetine) เพราะยา Cyproheptadine อาจทำให้ยากลุ่มนี้มีประสิทธิภาพน้อยลง
ปริมาณการใช้ยา Cyproheptadine
ใช้ป้องกันและรักษาไมเกรนหรืออาการปวดศีรษะที่เกี่ยวข้องกับหลอดเลือด
ผู้ใหญ่: รับประทานขนาด 4 มิลลิกรัม อาจใช้ซ้ำหลังจากผ่านไป 30 นาที และไม่ควรใช้เกิน 8 มิลกรัม ในช่วงเวลา 4-6 ชั่วโมง
รับประทานขนาดปกติ 4 มิลลิกรัม ทุก 4-6 ชั่วโมง
อาการแพ้
ผู้ใหญ่: รับประทานขนาดเริ่มต้น 4 มิลลิกรัม วันละ 3 ครั้ง หากจำเป็นอาจต้องปรับเปลี่ยนขนาดการใช้ยา โดยปกติจะรับประทานไม่เกิน 12-16 มิลลิกรัมต่อวัน แบ่งรับประทาน 3-4 ครั้ง และรับประทานขนาดสูงสุดไม่เกิน 32 มิลลิกรัมต่อวัน
เด็ก: อายุ 2-6 ปี รับประทานขนาด 2 มิลลิกรัม วันละ 2 หรือ 3 ครั้ง และรับประทานสูงสุดไม่เกิน 12 มิลลิกรัมต่อวัน
อายุ 7-14 ปี รับประทานขนาด 4 มิลลิกรัม วันละ 2 หรือ 3 ครั้ง และรับประทานสูงสุดไม่เกิน 16 มิลลิกรัมต่อวัน
*ปริมาณและระยะเวลาในการใช้ยาขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์ผู้รักษา
การใช้ยา แ
- ควรใช้ยานี้ตามแพทย์สั่งอย่างเคร่งครัดและใช้ตามคำแนะนำบนฉลากอย่างรอบคอบ
- รับประทานยานี้พร้อมหรือไม่พร้อมอาหารก็ได้ และหากใช้ยาชนิดน้ำ ควรกำหนดขนาดยาโดยการใช้ช้อนตวงยาหรืออุปกรณ์สำหรับวัดขนาดยาโดยเฉพาะ และไม่ควรใช้ช้อนโต๊ะเพราะอาจทำให้ขนาดยาไม่ถูกต้อง
- ควรหลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ระหว่างที่ใช้ยานี้
- ในกรณีที่ลืมรับประทานยาตามเวลาที่กำหนด ให้รับประทานยาได้ทันที แต่หากใกล้ถึงเวลารับประทานยาในรอบถัดไป ให้ข้ามไปรับประทานยาในรอบถัดไป ไม่ควรเพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่า
- หากมีข้อสงสัยถึงวิธีการใช้ยา ควรสอบถามแพทย์หรือเภสัชกรให้เข้าใจ
- ควรเก็บยาไว้ที่อุณหภูมิ 15-30 องศาเซลเซียส เก็บให้พ้นจากแสงแดดและความชื้น หากยาหมดอายุให้ทิ้งทันที
ผลข้างเคียงจากการใช้ยา Cyproheptadine
ผลข้างเคียงที่พบบ่อยต่อไปนี้ หากเป็นอย่างต่อเนื่องและรบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน ควรแจ้งให้แพทย์ทราบ
- เวียนศีรษะ ง่วงซึม
- มองเห็นไม่ชัด
- ปากแห้ง คอแห้ง จมูกแห้ง
- คลื่นไส้
- ท้องผูก
- สภาวะที่ไวต่อการกระตุ้น
- กระสับกระส่าย หงุดหงิด
หากเกิดผลข้างเคียงที่รุนแรงมากดังต่อไปนี้ ควรพบแพทย์โดยเร็ว
- มีอาการแพ้รุนแรง เช่น ผื่นขึ้น ลมพิษ คัน หายใจลำบาก แน่นหน้าอก มีอาการบวมบริเวณปาก ริมฝีปาก ลิ้น และใบหน้า
- มีอาการสับสน หรือจิตใจและอารมณ์เปลี่ยนแปลงง่าย
- เป็นลม
- หัวใจเต้นเร็วหรือเต้นผิดจังหวะ
- มีไข้ หนาวสั่น หรือเจ็บคออย่างต่อเนื่อง
- อาการประสาทหลอน
- อาการชัก
- อาการสั่น ประสิทธิภาพการประสานงานกันของร่างกายลดลง
- เวียนศีรษะรุนแรงหรือต่อเนื่อง
- อ่อนเพลีย
- เบื่ออาหารรุนแรงหรือต่อเนื่อง
- มีปัญหาเกี่ยวกับการนอนหลับรุนแรงและต่อเนื่อง
- มีปัญหาในการปัสสาวะ ปัสสาวะสีเข้ม
- เกิดรอยช้ำหรือมีเลือดออกผิดปกติ
- ปวดท้องหรือปวดหลังผิดปกติ
- ตาเหลืองหรือผิวเหลือง
นอกจากนั้น อาจมีอาการข้างเคียงอื่น ๆ นอกเหนือจากอาการข้างต้นที่อาจเกิดขึ้นได้ ซึ่งหากผู้ป่วยพบอาการผิดปกติใด ๆ ควรรีบแจ้งให้แพทย์หรือเภสัชกรทราบทันที
