ปวดฟัน เป็นอาการเจ็บที่เกิดขึ้นจากฟันหรือเป็นอาการปวดในบริเวณรอบ ๆ ฟัน ผู้ป่วยอาจรู้สึกปวดในระดับที่ไม่รุนแรงอยู่ตลอดเวลาและอาจลุกลามไปยังบริเวณกรามและหัวอย่างรวดเร็ว ซึ่งอาการปวดฟันนั้นสามารถเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ และหลาย ๆ คนคงมีวิธีแก้ปวดฟันที่แตกต่างกันออกไป
เมื่อมีอาการดังกล่าว ควรสังเกตว่าอาการนั้นเกิดขึ้นในตำแหน่งไหน เพราะจะช่วยให้เราสามารถเลือกวิธีการบรรเทาอาการปวด บวม หรืออาการอื่น ๆ ที่เกิดขึ้นในช่องปากได้อย่างเหมาะสม ดังนั้นบทความนี้จะช่วยให้ทราบถึงสาเหตุของอาการปวดฟันที่พบได้บ่อย ๆ และวิธีแก้ปวดฟันเบื้องต้นก่อนไปหาหมอ
สาเหตุและอาการของการปวดฟัน
ปวดฟันอาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ ไม่ว่าจะเป็นฟันผุ ที่อุดฟันหลุดหรือแตก ฟันแตกหรือได้รับความเสียหาย การติดเชื้อ ภาวะฝีในฟัน การงอกของฟัน การผ่าตัดหรือการถอนฟันคุดออก และอาจเป็นผลจากการขบกรามเมื่อรู้สึกเครียด การกัดฟันขณะนอนหลับ หรือมีอาการไซนัสกำเริบ ซึ่งการระบุลักษณะของการปวดฟันได้จะช่วยให้เราเลือกวิธีแก้ปวดฟันได้อย่างเหมาะสมมากขึ้น โดยอาการปวดฟันอาจส่งผลให้ผู้ป่วยมีอาการดังต่อไปนี้
- รู้สึกปวดแปลบ ปวดตุบ ๆ ปวดอยู่ตลอดเวลาหรืออาจมีอาการปวดเมื่อเคี้ยวอาหารหรือกัดฟัน
- มีอาการบวมรอบ ๆ ฟัน
- มีไข้หรือปวดหัว
- มีกลิ่นปาก
- มีของเหลวกลิ่นเหม็นไหลออกจากฟันในบริเวณที่มีการติดเชื้อ
วิธีแก้ปวดฟันเบื้องต้น
วิธีแก้ปวดฟันที่สามารถทำได้ด้วยตนเองก่อนไปหาหมอนั้นมีอยู่ด้วยกันหลายวิธี ได้แก่
- การกลั้วปากด้วยน้ำอุ่น น้ำเกลือหรือน้ำยาบ้วนปากที่มีส่วนผสมของไฮโดรเจน เปอร์ออกไซด์ (Hydrogen Peroxide)
- การใช้ไหมขัดฟันเพื่อกำจัดเศษอาหารและคราบหินปูนที่อาจติดหรือเกาะอยู่ระหว่างฟัน
- การตรวจดูว่ามีฟันหลุดหรือฟันหักหรือไม่
- การสังเกตอาการบวมหรือผิวบริเวณเหงือกที่มีลักษณะคล้ายสิว เนื่องจากความผิดปกติดังกล่าวอาจเป็นอาการเริ่มต้นของภาวะฝีในฟันได้
- การนำน้ำแข็งห่อผ้าและประคบลงบนบริเวณแก้ม
- การกินยาแก้ปวด เช่น ยาพาราเซตามอล หรือยาในกลุ่ม NSAID อย่างยาไอบูโพรเฟน เป็นต้น เพื่อบรรเทาอาการในเบื้องต้น
นอกจากนี้วิธีแก้ปวดฟันยังสามารถทำได้ด้วยวิธีธรรมชาติ อาทิ การอมกานพลูอบแห้งโดยวางไว้ระหว่างบริเวณที่ปวดฟันและกระพุ้งแก้มหรือใช้น้ำมันสกัดที่ได้จากกานพลูมาถูในบริเวณที่มีอาการปวด การเคี้ยวกระเทียมสดเป็นชิ้นเล็ก ๆ หรือพอกกระเทียมบดไว้ในบริเวณที่ปวดเพื่อลดอาการปวดและบวม เคี้ยวขิงสดช้า ๆ ในบริเวณที่มีอาการปวด ล้างใบฝรั่งให้สะอาดและนำมาเคี้ยวหรือบ้วนปาก หรือใช้น้ำมันสกัดจากใบไทม์ผสมกับน้ำเปล่า 1 แก้วแล้วจึงนำมาบ้วนปาก ก็อาจช่วยบรรเทาอาการปวดฟันได้เช่นกัน
นอกจากวิธีแก้ปวดฟันแล้ว จะป้องกันอาการปวดได้อย่างไร?
โดยทั่วไปแล้ว การป้องกันปวดฟันสามารถทำได้ด้วยการรักษาความสะอาดภายในช่องปาก เช่น การแปรงฟันอย่างสม่ำเสมอ ใช้ยาสีฟันที่มีส่วนผสมของฟลูออไรด์ และใช้ไหมขัดฟันอย่างน้อยวันละ 1 ครั้ง กินอาหารที่มีส่วนประกอบของน้ำตาลน้อย ควรพบทันตแพทย์เพื่อตรวจช่องปากอย่างน้อย 2 ครั้งต่อปี รวมทั้งควรหลีกเลี่ยงการเคี้ยวน้ำแข็ง ของแข็ง หรือใช้ฟันในการฉีกและแกะสิ่งของต่าง ๆ
ทั้งนี้หากยังปวดฟันติดต่อกันนานหลายวันหลังบรรเทาด้วยวิธีแก้ปวดฟันวิธีต่าง ๆ มีไข้ หายใจลำบาก กลืนลำบากเนื่องจากปวดฟันอย่างรุนแรง มีอาการคล้ายการติดเชื้ออย่างอาการบวม เจ็บเมื่อใช้ฟัน เหงือกแดงหรือมีของเหลวกลิ่นเหม็นไหลออกจากบริเวณที่ปวดหรือมีหนอง ควรไปหาทันตแพทย์เพื่อเข้ารับการรักษาโดยเร็ว
