อีฟนิ่งพริมโรสเป็นพืชที่คนนิยมนำมาสกัดเป็นน้ำมันแล้วรับประทานหรือใช้เป็นส่วนผสมของอาหารเสริมและผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ เพื่อบำรุงสุขภาพ เช่น ลดสิว บำรุงผิวหนัง บรรเทาอาการก่อนมีประจำเดือนและอาการเจ็บเต้านมในช่วงที่มีประจำเดือน รักษาอาการวัยทอง เป็นตัวชักนำให้เจ็บครรภ์คลอด ลดความดันโลหิต และดีต่อสุขภาพหัวใจ เป็นต้น
ทำความรู้จักกับอีฟนิ่งพริมโรส
อีฟนิ่งพริมโรสเป็นพืชพื้นเมืองในแถบอเมริกาเหนือ นิยมนำเมล็ดมาสกัดเป็นน้ำมัน และมักถูกนำมาทำเป็นอาหารเสริมชนิดแคปซูลหรือชนิดที่ใช้ทาภายนอก และยังพบได้ในอาหารหรือผลิตภัณฑ์บำรุงผิวต่าง ๆ มีความเชื่อในอดีตที่ใช้น้ำมันอีฟนิ่งพริมโรสรักษาแผลฟกช้ำ อาการเจ็บคอ ริดสีดวงทวาร หรือบรรเทาอาการอาหารไม่ย่อยด้วย อาจเป็นเพราะพืชชนิดนี้มีกรดแกมมาไลโนเลอิค (Gamma Linolenic Acid: GLA) ซึ่งเป็นกรดไขมันโอเมก้า 6 ที่มีประโยชน์และพบได้ในน้ำมันที่สกัดจากพืช
แม้มีความเชื่อมากมายเกี่ยวกับคุณประโยชน์ของพืชดอกชนิดนี้ แต่จะเป็นจริงเท็จมากน้อยประการใด ผู้บริโภคควรศึกษาข้อมูลไว้ประกอบการตัดสินใจก่อนเลือกใช้ผลิตภัณฑ์แต่ละชนิดด้วย
น้ำมันอีฟนิ่งพริมโรสกับการดูแลผิว
- ลดสิวและช่วยให้ผิวมีสุขภาพดี การรับประทานน้ำมันอีฟนิ่งพริมโรสอาจช่วยให้ผิวเนียนนุ่ม บรรเทาอาการอักเสบ ลดการอักเสบของเซลล์ที่เป็นสิว เพิ่มความยืดหยุ่น ความชุ่มชื้น ความกระชับ และความแข็งแรงให้แก่ผิวหนัง ทั้งนี้ อีฟนิ่งพริมโรสมีกรดแกมมาไลโนเลอิคที่ร่างกายไม่สามารถผลิตขึ้นเองได้ ซึ่งกรดนี้อาจช่วยในการทำงานและโครงสร้างของผิวหนัง นักวิจัยจึงเชื่อว่าการรับประทานน้ำมันอีฟนิ่งพริมโรสที่อุดมไปด้วยกรดแกมมาไลโนเลอิคจะช่วยให้ผิวมีสุขภาพดีได้
- รักษาผื่นผิวหนังอักเสบ แม้ในอดีตบางประเทศจะใช้น้ำมันอีฟนิ่งพริมโรสในการรักษาผื่นผิวหนังอักเสบ ซึ่งเคยมีการศึกษาแสดงให้เห็นว่ากรดแกมมาไลโนเลอิคในอีฟนิ่งพริมโรสอาจช่วยต้านการอักเสบได้ แต่การศึกษาที่ใหม่กว่านั้นได้ชี้ให้เห็นว่าการรับประทานน้ำมันอีฟนิ่งพริมโรสไม่ช่วยให้อาการของผื่นผิวหนังอักเสบดีขึ้น ดังนั้น จำเป็นต้องมีการค้นคว้าเพิ่มเติมก่อนจะนำไปใช้ประโยชน์ในด้านนี้
น้ำมันอีฟนิ่งพริมโรสกับสุขภาพผู้หญิง
- บรรเทาอาการเจ็บเต้านมในช่วงที่มีประจำเดือน กรดแกมมาไลโนเลอิคจากน้ำมันอีฟนิ่งพริมโรสอาจมีส่วนช่วยลดการอักเสบ และอาจช่วยยับยั้งการหลั่งฮอร์โมนโพรสตาแกลนดินที่เป็นปัจจัยทำให้เกิดอาการเจ็บเต้านม รวมทั้งการรับประทานน้ำมันอีฟนิ่งพริมโรสเพียงอย่างเดียวหรือรับประทานร่วมกับวิตามินอีทุกวันเป็นเวลา 6 เดือน อาจช่วยบรรเทาความรุนแรงของอาการเจ็บเต้านมได้
- บรรเทาอาการก่อนมีประจำเดือน มีการศึกษาในอดีตที่แนะนำว่าน้ำมันอีฟนิ่งพริมโรสมีประสิทธิภาพในการบรรเทากลุ่มอาการก่อนมีประจำเดือน ทั้งอาการซึมเศร้า อารมณ์หงุดหงิดฉุนเฉียว หรืออาการท้องอืด โดยเหล่านักวิจัยเชื่อว่าผู้หญิงบางคนมีอาการก่อนมีประจำเดือนเพราะมีความไวต่อฮอร์โมนโปรแลคตินระดับปกติในร่างกาย ซึ่งกรดแกมมาไลโนเลอิคจากน้ำมันอีฟนิ่งพริมโรสจะเปลี่ยนเป็นโพสตาแกลนดินอี 1 ที่อาจช่วยป้องกันการกระตุ้นให้เกิดอาการก่อนมีประจำเดือนได้ อย่างไรก็ตาม การค้นคว้าที่ใหม่กว่าในยุคถัดมานั้นระบุว่า น้ำมันอีฟนิ่งพริมโรสไม่ได้ช่วยบรรเทาอาการก่อนมีประจำเดือนให้ดีขึ้น
- ชักนำให้เจ็บครรภ์คลอด แม้ในทางวิทยาศาตร์จะยังไม่มีการยืนยันที่ชัดเจนว่าน้ำมันอีฟนิ่งพริมโรสเกี่ยวข้องกับการเจ็บครรภ์คลอดอย่างไร แต่เคยมีผู้ทดลองรับประทานน้ำมันนี้ในรูปแบบแคปซูลปริมาณ 500-2,000 มิลลิกรัมทุกวันหลังตั้งครรภ์ในช่วงสัปดาห์ที่ 38 หรือนำไปสอดทางช่องคลอดเพื่อให้เกิดการชักนำให้เจ็บครรภ์คลอด โดยวิธีการดังกล่าวอาจช่วยให้ปากมดลูกอ่อนตัวและบางลงได้ ทั้งนี้ กรดไลโนเลอิคที่พบในน้ำมันอีฟนิ่งพริมโรสอาจไปกระตุ้นการตอบสนองของฮอร์โมนโพรสตาแกลนดินในร่างกาย และส่งผลให้ระยะเวลาในการคลอดสั้นลง
- รักษาอาการร้อนวูบวาบในหญิงวัยทอง อาการร้อนวูบวาบตามร่างกายเป็นอีกปัญหาที่ส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของหญิงวัยทอง จากการศึกษาโดยให้หญิงวัยทองรับประทานน้ำมันอีฟนิ่งพริมโรสปริมาณ 500 มิลลิกรัม ทุกวันเป็นเวลา 6 สัปดาห์ พบว่าน้ำมันนี้ช่วยลดความรุนแรงและความถี่ของการเกิดอาการร้อนวูบวาบตามร่างกาย และอาจช่วยให้คุณภาพชีวิตในด้านอื่น ๆ ดีขึ้นด้วย เช่น ความสัมพันธ์กับผู้อื่น การเข้าสังคม ความต้องการทางเพศ เป็นต้น
น้ำมันอีฟนิ่งพริมโรสกับสุขภาพหัวใจ
- ลดความดันโลหิต การศึกษาบางส่วนได้ระบุว่าน้ำมันอีฟนิ่งพริมโรสนั้นช่วยลดค่าความดันโลหิตซิสโตลิกได้ประมาณ 4 เปอร์เซ็นต์ ซึ่งเป็นค่าความดันสูงสุดในหลอดเลือดแดงขณะหัวใจบีบตัวและสูบฉีดเลือดไปเลี้ยงส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย แต่ยังไม่มีหลักฐานเพียงพอที่ชี้ว่าน้ำมันอีฟนิ่งพริมโรสสามารถช่วยลดความดันโลหิตในขณะตั้งครรภ์ได้ ดังนั้น จำเป็นต้องศึกษาเพิ่มเติมในด้านนี้ต่อไปจนกว่าจะทราบประสิทธิผลที่ชัดเจนของน้ำมันชนิดนี้
- ลดคอเลสเตอรอล แม้ยังไม่มีการศึกษาทดลองกับมนุษย์ แต่การค้นคว้าในสัตว์ทดลองก็แสดงให้เห็นถึงแนวโน้มที่ดีว่า น้ำมันอีฟนิ่งพริมโรสอาจช่วยต้านการอักเสบและลดระดับคอเลสเตอรอลในเลือดได้
น้ำมันอีฟนิ่งพริมโรสกับประโยชน์ต่อสุขภาพด้านอื่น ๆ
- บรรเทาอาการปลายประสาทอักเสบที่เป็นภาวะแทรกซ้อนของโรคเบาหวาน การเจ็บป่วยนี้ทำให้การรับความรู้สึกหรือความเจ็บปวดที่มือหรือเท้าบกพร่อง มักมีอาการชา ระบบย่อยอาหารทำงานผิดปกติ รวมถึงมีปัญหาด้านการขับถ่ายปัสสาวะ โดยมีการศึกษาที่แสดงให้เห็นว่า กรดไลโนเลอิคที่ได้จากการรับประทานน้ำมันอีฟนิ่งพริมโรสมีส่วนช่วยบรรเทาอาการปลายประสาทอักเสบได้
- บรรเทาอาการปวดข้อจากโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ มีการค้นคว้าพบว่ากรดแกมมาไลโนเลอิคจากน้ำมันอีฟนิ่งพริมโรสมีแนวโน้มบรรเทาอาการปวดของโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์โดยไม่ทำให้เกิดผลข้างเคียง
- เพิ่มมวลกระดูก หากรับประทานน้ำมันอีฟนิ่งพริมโรสร่วมกับน้ำมันปลาและแคลเซียม อาจช่วยลดการสูญเสียมวลกระดูกและช่วยเพิ่มความหนาแน่นของกระดูกในผู้สูงอายุที่เป็นโรคกระดูกพรุนได้
ข้อควรรู้ก่อนรับประทานน้ำมันอีฟนิ่งพริมโรส
น้ำมันอีฟนิ่งพริมโรสนั้นค่อนข้างปลอดภัยสำหรับคนส่วนใหญ่หากใช้ในระยะเวลาสั้น ๆ แต่ยังไม่มีข้อสรุปด้านความปลอดภัยหากใช้อย่างต่อเนื่องในระยะยาว ทั้งนี้ ผู้ใช้บางรายอาจเกิดผลข้างเคียงบางอย่างได้ เช่น ท้องเสีย ปวดท้อง ปวดศีรษะ อุจจาระเหลว เป็นต้น และในบางกรณีอาจทำให้เกิดอาการแพ้ มีผื่นขึ้นตามร่างกาย มีอาการอักเสบที่มือและเท้า หรือหายใจไม่ออก แต่ก็พบได้น้อยมาก
นอกจากนี้ บุคคลบางกลุ่มควรใช้น้ำมันอีฟนิ่งพริมโรสอย่างระมัดระวังมากเป็นพิเศษ และควรปรึกษาแพทย์ให้ดีก่อนใช้ เช่น
- หญิงตั้งครรภ์และผู้ที่อยู่ในช่วงให้นมบุตร แม้จะมีการใช้น้ำมันอีฟนิ่งพริมโรสเพื่อชักนำให้เกิดการเจ็บครรภ์คลอด แต่ก็มีรายงานว่าวิธีดังกล่าวอาจยืดระยะเวลาของการตั้งครรภ์ออกไปให้นานขึ้นได้ และยังไม่มีหลักฐานเพียงพอที่จะยืนยันความปลอดภัยหากใช้น้ำมันนี้ในช่วงที่ตั้งครรภ์หรือกำลังให้นมบุตร
- ผู้ที่ใช้ยาต้านการแข็งตัวของเลือด ยาต้านเกล็ดเลือด รวมถึงอาหารเสริมและสมุนไพรต่าง ๆ เพราะหากรับประทานร่วมกับน้ำมันอีฟนิ่งพริมโรส อาจทำให้เกิดรอยฟกช้ำหรือมีเลือดออกง่ายขึ้น
- ผู้ป่วยโรคลมชักหรือผู้ที่ใช้ยารักษาโรคจิตเภท อาจเสี่ยงทำให้เกิดอาการชักหลังใช้น้ำมันอีฟนิ่งพริมโรส
